Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) çiftçiden tonunu 3 bin 300 liradan aldığı nohudu bin 800 TL bedelle yurt dışına ihraç ettiği ortaya çıktı.

Üstelik TMO, halen iç piyasada kendi vatandaşına kilosunu 4 TL ila 6.5 TL'den sattığı nohutu, ihracat yapacaklar diye 5 firmaya kilosu 1.8 TL ila 2 lira 31 kuruş arasında değişen aşırı ucuz fiyatlarla verdi.

TMO'nun hem yurtiçi hem de dünya fiyatlarının çok altındaki fiyatlardan yaptığı nohut satışı kafalarda soru işaretleri bıraktı. Vatandaş, “TMO kilosunu 1.8 liradan nohut satabilecek durumdaysa vatandaşa niçin 4 liradan, 6.5 liradan nohut satıyor?” diye soruyor.

TEPKİ YARATTI

Edinilen bilgilere göre TMO, geçen 5 Kasım'da yurtdışına ihraç edilmek şartıyla nohut satışı için Ankara'da ihale açtı. İhaleye sadece yurtdışına bakliyat ihracatı olan firmalar katıldı. Yurtiçine yönelik bakliyat ticareti yapan firmalar ihaleye giremedi.

İhalenin sonunda TMO, tam 22 bin 15 ton nohudun 5 firmaya satışını gerçekleştirdi. İhalede orta tane, iri tane ve çok iri tane nohut ebatlarına göre tonu 301 dolar ila 460 dolar arasında değişen fiyatlar oluştu.

İhale sonucunda oluşan fiyatlar ticaret borsalarında büyük tepkiye yol açtı. Çünkü TMO, kendi internet sitesinden toptan satış fiyatını ilan ettiği nohudu ihalede neredeyse yarı fiyatına firmalara sattı.

FARKLI FİYATLAR

TMO internet sitesinde örneğin orta taneli nohudun ton başına toptan satış fiyatı 2 bin 900 TL olarak ilan edilmesine rağmen, ihaleyle bu nohut 314 dolardan firmaya verildi. Dolar kurunun 5.75 TL olduğu dikkate alındığında iç piyasaya toptan tonu 2 bin 900 liraya (kilosu 2.9 TL) satılan nohut ihracat yapmaları için firmalara bin 800 liraya (kilosu 1.8 TL) verilmiş oldu.

Aynı şekilde tonu 3 bin 900 lira olan iri taneli nohut 402 dolardan (2 bin 310 TL) ve yine TMO'nun kendi internet sitesinde tonu 4 bin 900 TL olan çok iri taneli nohut da 402 dolardan (yaklaşık 2 bin 310 TL) satıldı. TMO depolarındaki nohudu iç piyasaya perakende olarak kilo bazında ise 4 TL ila 6.5 TL arasında satıyor. Dolayısıyla TMO, Türkiye'de halka kilosunu 4 ila 6.5 liradan sattığı nohudu yabancı ülkelere satılmak üzere firmalara 1.8 TL ila 2 lira 31 kuruştan vermiş oldu.

“Bilseydi herkes ihaleye girerdi”

Mersin Ticaret Borsası Meclis Üyesi Hüseyin Düzova, TMO'nun ihalede kabul ettiği fiyatlarla piyasayı adeta alt üst ettiğini söyledi. “Böyle bir fiyat oluşacağını bilse, herkes ihaleye hücum ederdi” diyen Düzova, ihalede oluşan fiyatların iç piyasanın yanı sıra uluslararası piyasanın da 100 ila 150 dolar altında kaldığını söyledi.

Düzova, TMO'nun bazı firmaları özellikle kayırmış olacağını düşündüklerini de belirtirken, “TMO Genel Müdürü ihaleden bir gün sonra Mersin borsamızı ziyarete geldi. Kendisine tepkimizi dile getirince, ‘İhale benim de içime sinmedi. Bir defa oldu, bir daha olmayacak' diyerek rahatsızlığını dile getirdi” dedi.

Erdoğan Süzer/Sözcü