Ticari araç pazarında dipten dönüş hızlı oldu. 2019’da tarihi dipleri gören sektör, ötelenen talebin devreye girmesi ve pandemi sonrası patlama yaşayan e-ticaretin kazandırdığı ivme ile 2020 yılında hızlı büyüme trendine girdi. Hafif ticari araç pazarı yılın ilk sekiz ayında yüzde 86 büyürken, ağır ticari de aynı dönemde yüzde 98 artışla 7 bin 658 adetlik satışla geçen yılın tamamını şimdiden solladı. Pazardaki büyümenin son çeyrekte de sürmesi bekleniyor.

Hafif ticari araç pazarı, 2019 yılında önceki yıla göre yüzde 31,8 oranında azalarak 91 bin 804 adet olmuştu. 2020 yılına hızlı başlayan sektörde satışlar, ocak ve şubat aylarında yüzde 61 artarak 14 bin adedi aştı.

Pandeminin yoğun yaşandığı mart ayında büyümede hız kesmiş ve nisan ayında büyük daralma yaşanmış olsa da e-ticaretteki patlama sonrası kargo pazarındaki artan taleple mayısta hafif ticari yeniden yükselişe geçti. Mayısta otomobil satışları yüzde 7,6 azalarak 25 bin 73 adet olurken, hafif ticari araç pazarı yüzde 21.6 artışla 7 bin 162 adet seviyesinde gerçekleşti.

Böylece, hafif ticari pazarı büyüme hızı ile bu yıl ilk kez otomobili geçti. Büyüme haziran ve temmuz ayında hızlandı. Ağustos ayında hafif ticari araç pazarı yüzde 265 artarak 17 bin 161 adet oldu. Pazar son 10 yıllık ağustos ayı ortalama satışlara göre yüzde 12,5 arttı. Böylece ocak-ağustos döneminde hafif ticari pazarı yüzde 86,1 artarak 85 bin 608 adede ulaştı. En fazla büyüme ise kargo segmentinden geldi. Minivan ve panelvan segmentlerinde 2019’un ilk sekiz ayına göre bu yıl satışlar yüzde 162 arttı.

Ağır ticari 14 bine koşuyor

Ağır ticari araç pazarında da benzer bir durum yaşandı. Son 5 yılda yüzde 80’lere varan daralma yaşayan 16 ton ve üzeri ağır ticari araç pazarı (çekici&kamyon) 2019’da tarihi düşüşle 7 bin 400 adetlere kadar gerilemişti. 2020’de ise hızlı bir dipten dönüşe sahne olan pazarda, ocak ve şubat aylarında satışlar yüzde 200’e yakın arttı. Ancak salgın nedeniyle mart ve nisan aylarında satışlar yeniden düşüşe geçti. Pandeminin yarattığı karamsarlık nedeniyle sektör yılsonu hedeflerini düşürdü.

Ötelenmiş talebin devreye girmesi, salgın sonrası mal hareketinin hızlanması, e-ticaretteki büyüme, faiz indirimi gibi nedenlerle mayıs ve haziranda pazar yeniden hareketlendi. Temmuzda son 3 yılın, ağustosta ise son altı yılın rekoru kırıldı. Böylece pazar yılın ilk sekiz ayında yüzde 98’den fazla büyüyerek, 7 bin 600’leri aştı. Markalar yılsonu pazar tahminlerini 14 bin adede kadar çıkardı. Ancak sektör temsilcileri yeniden 30 bin adetli günlere dönmek için pazardaki büyümeyi hızlandıracak teşvikler bekliyor. 

Türkiye'nin aksine Avrupa pazarının pandemiden sonra daralması nedeniyle sektör ihracat tarafında bu yıl kayıp bekliyor. Geçen yıl 8 milyar dolar olan ticari araç ihracatının bu yıl 6 milyar dolar olacağı öngörülüyor.

'Üretim üssü potansiyeli' korunmalı

Türkiye hem hafif hem de ağır ticaride Ford, Mercedes, MAN ve Fiat gibi dev otomotiv markalarının üretim üssü konumunda. Sektör temsilcileri, Türkiye’nin bu potansiyelini koruması ve yeni yatırımların gelmesi için ticari araca özel tedbir ve desteklere ihtiyacı olduğunu vurguluyor. Stabil bir pazar, dengeli kur ve makul vergi düzenlemeleri sektörün öncelikli ihtiyaçları arasında.

Hafif ticari binekten müşteri kapacak

Eylül ayında binek araçlara getirilen ÖTV düzenlemesinin ticari araçlara ilgiyi artırdığı konuşuluyor. Ford Otosan Genel Müdür Yardımcısı Özgür Yücetürk, "ÖTV matrahındaki güncellemeyle birlikte otomotiv sektörünün kendi içerisinde segmentler arası geçişler olacak, 1600 cc altındaki modellere ve daha az donanımlı araçlara talep olacağını öngörüyoruz. Örneğin; ÖTV düzenlemesinin etkisiyle hafif ticari araç segmentine doğru bir kayış olabilir” dedi. PSA’nın Türkiye Başkanı Oliver Cornuaille de binek araçlarda yapılan son ÖTV düzenlemesinden sonra hafif ticari araçlara olan talebin daha da güçleneceğini öngördüklerini vurguladı.

Ayşe Yücel/Dünya