Türkiye'de pandemi döneminde yüzde 66 büyüyen e-ticarette, pazarın tüm verilerine hâkim bir yönetici olan Hatice Yavuz’un bu ay Trendyol’da işe başlaması ‘etik’ ve ‘tekelleşme’ tartışmasını başlattı.

Pandemiyle birlikte şirketler on yılda ulaşacakları çevrimiçi (online) satışlara bir yılda erişmiş. Haliyle bu pazara ilgi de büyük. Türkiye’de Trendyol’u satın alan Çinli Alibaba, ABD’li şirket Amazon, Korelilerle Doğuş’un yarı yarıya ortak olduğu N11, Tempelton Fonu’nun yüzde 25 ortak olduğu Hepsiburada ve bir başka ABD’li  Ebay’in sahip olduğu Gittigidiyor bu sektörün ana oyuncuları. Pazarda kurallar yeni yeni oluşurken, bugünlerde e-ticaret sektörünün gündeminde bir transfer var.

Rekabet Kurumu’nda 2. Denetim ve Uygulama Dairesi Başkanı olan yani sektördeki oyuncuları denetimden sorumlu olan Hatice Yavuz, nisan ayı başında Trendyol’un üst düzey yöneticiliğine transfer oldu.

Rekabet Kurumu Kurucu Başkanı Prof. Dr. Aydın Ayaydın, konuyu Sözcü'ye değerlendirdi:

Çin Rekabet Kurumu, tekel gücünü kötüye kullandığı gerekçesiyle dünya devi Alibaba’ya 2,8 milyar dolar rekabeti ihlal cezası verdi. Çünkü Çinli Alibaba, rakiplerini vahşii rekabet ile piyasadan silmek amacıyla rekabet ihlali yapmıştı. Çin Rekabet Kurumu da soruşturma sonunda Alibaba'nın hakim durumu kötüye kullandığını tespit etti ve firmanın gözünün yaşına bakmadan cirosunun yüzde 4'üne tekabül eden yaklaşık 3 milyar dolar cezayı verdi.  Çin’de e-ticaret şirketi Alibaba'ya 2.8 milyar dolar ceza kesildi

BİZİM REKABET KURUMU NE YAPIYOR? 

Benzer bir süreç şuan ülkemizde de yaşanıyor. Bizim Rekabet Kurumu da elektronik ticarette faaliyet gösteren kimi firmalar hakkında soruşturma kararı verdi ve e-ticaret alanında rekabet ihlalleri iddiası soruşturuluyor. Soruşturma kararı verilen firmalar başında, özellikle tekstil kategorisinde tek başına hakim durumda olan Çin'li Alibaba’nın Türkiye'deki yavrusu Trendyol da var haliyle. Bu şirketin, küresel büyük sermayenin verdiği güçle, yerli ve milli rakiplerini piyasa dışına itmek için rekabeti ihlal ettiği uzun süredir piyasada yüksek sesle dile getiriliyor.

Rekabet Kurumu’nun hakkında soruşturma yürüttüğü ve başını Trendyol firmasının çektiği e-ticaret firmaları hakkındaki karar bugün yarın açıklanacak. Elbette rekabet ihlalini yapan firma varsa ceza alacak, rekabeti ihlal etmeyen aklanacaktır. Rekabet Kurumunun Kurucu Başkanı olarak bunu umuyorum.

DENETİM DAİRE BAŞKANI KARAR SÜRECİNDE TRENDYOL'A TRANSFER OLDU

Bir yılı aşkındır rekabet ihlali soruşturması geçiren Trendyol, 4054 sayılı Rekabet Kanununun öngördüğü süreç uyarınca soruşturmanın son safhasındaki SÖZLÜ SAVUNMASINI da Mart ayında yaptı. Kararın açıklanması an meselesi. Bu arada ilginç bir gelişme yaşandı. Trendyol, Rekabet Kurumunun Denetimden sorumlu 1.Daire Başkanı Hatice Yavuz'u transfer etti. Yani bu hanımefendi, başında bulunduğu Dairenin soruşturduğu firmaya karar arifesinde aniden transfer oldu.

RAKİP FİRMALARIN TİCARİ SIRLARI NE OLACAK

Alibaba'nın yavrusu Trendyol'a transfer olan Denetimden Sorumlu 1. Daire Başkan Hatice Yavuz'un elinde, sektörde yer alan yerli ve milli tüm rakip firmaların her türlü bilgileri var. Trendyol bu transfer ile muhtemeldir ki hakkındaki rekabet ihlali soruşturmasından ucuz kurtulacak. Öte yandan rakiplerine ait altın değerindeki bilgilere de sahip olacak.

BU TRANSFER YASAYA AYKIRI

2531 sayılı Kamu Görevlerinden Ayrılanların Yapamayacakları İşler Hakkındaki Kanun, Rekabet Kurumu Denetim Daire Başkanı olarak soruşturmasını yürüttükleri Trendyol'a transferi Hatice Yavuz’a yasaklıyor. Zaten 2531 sayılı Kanun bu amaçla getirilmiş. Kamu görevlileri kamu gücünün kendilerine sağlaladığı ayrıcalık sonucu elde ettiği bilgi, bulguları kötüye kullanamasın diye. Daha düne kadar bu firma hakkında soruşturma yapacaksın, rakiplerinin de her türlü bilgilerine sahip olacaksın ve aynı dönemde eyvallah deyip TRENDYOL a transfer olacaksın. Şimdi bu durumda, TRENDYOL hakkındaki denetimin Rekabet Kanununa uygun olarak tam yapılıp yapılmadığı konusunda şüphe yarattığınız gibi, rakip firmalarda da “benim bilgilerim acaba bana karşı kullanılacak mı” endişesini de doğal olarak oluşturuyorsunuz. Bu transfer hukuka uygun olmadığı gibi kanuni de değildir, etik de değildir.

CEZASI NEDİR?

Rekabet Kurumu Denetim Daire Başkanı Hatice Yavuz'un, soruşturması yürütülelen TRENDYOL firmasına transferi, 2531 sayılı Kanunla yasaklanmış durumda. Kanun diyor ki, kamudaki görevinden ayrılan biri, ayrıldığı tarihten önceki iki yıl içinde hizmetinde bulundukları kuruma karşı ayrıldığı tarihten başlayarak üç yıl süreyle, o kurumun görev ve faaliyet alanlarıyla ilgili konularda doğrudan veya dolaylı olarak görev alamazlar. Kanunun 4 üncü maddesi de, aksi şekilde hareket edenlere 2 yıla kadar hapis cezası öngörmektedir. Peki bu Kanunun amacı ne? Kamu görevlisi olma ayrıcalığıyla elden edilen bilgi ve bulguların kötüye kullanılmasını engellemek.

BAŞKAN BİROL KÜLE TRANSFERİ DESTEKLİYOR

Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle, katıldığı bir sektör toplantısında bu tür transferleri desteklediğini açıklıyor. Kamuda çalışanların tecrübelerini özel sektöre aktarması açısından yararlı olacağını düşünüyor. Elbette, böylesi transferler hukuka ve etik anlayışına uygun olduğu sürece olabilir. Kaldı ki, çalışma hakkı ve hürriyeti var. Ancak böylesi transferlerde kamu görevlisi olma ayrıcalığıyla elden edilen bilgi ve bulguların kötüye kullanılmasını engellemek için bir kanuni çerçeve çizilmiş. Bu transferi savunan Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle keşke 2531 sayılı Kanunu da bilseydi.

SUÇ DUYURUSUNDA BULUNULMALI

Rekabet Kurumunun hakkında soruşturma yürüttüğü bir dönemde Trendyol'a transfer olan Denetim Daire Başkanı Hatice Yavuz'un bu transferi 2531 sayılı Kanuna açıkça aykırılık teşkil ediyor. Öncelikle bu konuda Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunma görevi de öncelikle Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle'ye düşüyor. Bu suç duyurusunu takip etme görevi de Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan'a ait.

Sözcü