Türkiye ile Suudi Arabistan arasında son yıllarda yaşanan siyasi sorunlar Katar Ambargosu ve Kaşıkçı Cinayeti ile zirve yaptı. Ankara’nın tavrından rahatsız olan Riyad Yönetimi, misillemeyi ekonomiyle yaptı, Türkiye’ye örtülü ambargo uygulandı. Suudi Arabistan’da önemli görevlerde bulunan bakanlar, yerel yöneticiler, iş insanları hatta önemli kuruluşların yöneticileri Türkiye’ye açık açık ambargo uygulanmasını talep ettiler.

Talepler Riyad Yönetimi tarafından kabul edildi ve Türk ürünleri Temmuz 2020’den bu yana Suudi limanlarında günlerce hatta haftalarca bekletildi. Türkiye ile iş yapan Suudi işadamlarına imzalar atıldı, sözler istendi ve neredeyse cezalandırıldı. 

Birçok Suudi işadamı Türk ortaklarına “Sizden ürün alırsak bizi yok ederler” telefonları etti. Türkiye’ye turist gitmemesi için çağrıda bulunuldu, iptal edenlerin masrafları ödendi.

Sonunda Türkiye’nin milyar dolarlık ihracatı birkaç milyon dolara kadar indi, neredeyse sıfırlandı. Peki Suudi Arabistan-Türkiye arasındaki ilişkiler bundan sonra nasıl olacak?

TÜRKİYE, BM RAPORUNDA BELİRTTİ

Ankara, Mısır ile yıllardır var olan Soğuk Savaşı sona erdirmek için yoğun çaba sarfediyor. Kahire’nin birlikte hareket ettiği Riyad’ın tavrı da merakla beklenirken, Türkiye ilginç bir satışa imza attı. Birleşmiş Milletler Konvansiyonel Silahlar Kaydı'na (UNROCA) göre Türkiye, Suudi Arabistan’a yakın zamanda 3 insansız hava aracı (İHA) sattı. UNROCA’ya verilen raporda, İHA'lar tanımlanmadı. Ancak raporda 4B kategorisi yani silahlı olduğu yani SİHA kategorisinde olduğu ifade edildi. Türkiye’nin Suudi Arabistan ile ticareti bununla da sınırlı değil. Türkiye UNROCA’ya göre ayrıca  Suudi Arabistan'a tanımlanamayan 3 adet füze ve/veya füze rampası ihraç etti. Bu füzeler ise hem karadan hem de havadan fırlatılan sistemler için geçerli olabilecek kategoride yer alıyor.

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN, RİYAD’IN TALEBİNİ AÇIKLAMIŞTI

Hatırlayacağınız üzere Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 16 Mart 2021’de Bosna-Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi'nin Türkiye temasları sonrasında düzenlenen basın toplantısında, Riyad Yönetimi’nin Türkiye’den SİHA talebinde bulunduğunu söylemişti. Erdoğan, “Suudi Arabistan'ın Yunanistan'la bir ortak tatbikat olayı söz konusu.

Ama bir diğer taraftan da Suudi Arabistan’ın şu anda Türkiye'den SİHA talebi var, o da son gelişmeler. Yani kimin eli kimin cebinde belli değil. Bölgede Türkiyesiz bir süreç bu sularda ısınmaya fırsat vermez.

Türkiye (Doğu Akdeniz) orada karar verici konumundadır. Temennim odur ki ısınmadan ılıman bir şekilde bu süreci geçmiş olalım” demişti. SİHA veya İHA’ların yurtdışına satışı çok kolay olmuyor. Askeri ürün kategorisindeki İHA ve SİHA’lar ihracat iznine tabii. Eğer izinler verildiyse, Türkiye ile Suudi Arabistan arasında Mısır’da olduğu gibi buzlar eriyecek, sıcak temaslar başlayacak gibi görünüyor.

Kerim Ülker/Dünya