Yerli tüketicinin alışveriş adedinde salgın öncesinin gerisinde kalması, turistlerin ise kur avantajının da etkisiyle harcama rekorları kırması, markaların yönünü yabancılara çevirmesine yol açtı. Kimi bölgede satışlar içinde payı yüzde 50’yi aşan turist alışverişinin yılın tüm aylarına yayılması için çalışma başlatıldı.

Dünya'dan Yener Karadeniz'in haberine göre Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel’in verdiği bilgilere, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye tanıtım filmlerinde alışverişi de ön plana çıkaracak.

90 üye firmaya ait 467 marka ve 59 bin yurtiçi mağazayı temsil eden Öncel, bakanlık ve TÜİK verilerini işaret ederek hem turist sayısı hem kişi başı harcama hem de alışverişte önemli artışlar yaşandığını anlattı. Bunun perakende sektörüne yansımasının da kaçınılmaz olduğunu belirten Öncel, yerlinin açığını şu an turistin kapattığını ifade ederek kimi bölgede satışlarda yabancı oranının yüzde 50’leri aştığını kaydetti.

Tüm zamanların ilk yarı rekoru

TÜİK verilerine göre ilk yarıda Türkiye’yi 18,4 milyon turist ziyaret ederken, turizm geliri ise 14 milyar doları buldu. Söz konusu rakam içinde alışveriş amaçlı gelen turist sayısı ise rekor kırdı.

Yine TÜİK verilerine göre 2017’nin tamamında 1,5 milyon yabancı ziyaretçi Türkiye’ye alışveriş için gelirken bu rakam 2018’de 1,4 ve 2019’da ise 1,6 milyona çıktı. Salgın ile birlikte düşüşe geçen rakam, 2020’de 764 bin ve 2021’de ise 774 olarak gerçekleşti.

Ancak geçen yılın son çeyreğinden itibaren kurda yaşanan artış, Türkiye’nin alışveriş için avantajlı hale gelmesine yol açtı. Gelişmelerin etkisi ile bu yılın ilk yarısında 1 milyon 177 bin yabancı alışveriş için Türkiye’yi tercih etti ve söz konusu rakam 6 aylık bazda tüm zamanların rekoru olarak kayda geçti.

Yıl sonunda 3 milyonu zorlayacak

Bu yıl söz konusu rakamın 3 milyona yaklaşması bekleniyor. Bu dönemde yabancıların giyim ve ayakkabı harcaması 1 milyar 841 milyon dolar, yeme-içme harcaması 2 milyar 680 milyon dolar ve hediyelik eşya ile halı/kilim harcaması da 782 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Turist harcamalarında bir diğer gösterge ise Bankalararası Kart Merkezi’nin yabancı kredi kartları kullanım istatistikleri. Söz konusu veriye göre de bu yılın ilk yarısında yabancı kredi kartları ile toplamda 52 milyon 797 bin adet işlem yapılırken bu işlemler karşılığında yapılan alışveriş tutarı da 84 milyar TL’ye çıktı.

Ciroları turist taşıyor

Adet satışlarında istenen düzeye ulaşılamasa da perakendede canlılığın devam ettiğini anlatan BMD Başkanı Sinan Öncel, “Turist harcamalarında dolar bazında yüzde 12’lik bir artış var. Artık, daha fazla harcama yapan turist geliyor. Bu da memnuniyet verici ama gündemimiz şu an 12 yayılan bir turizm politikası ki bakanlık bunun üzerinde ciddi şekilde çalışıyor. Biz de Bakan Mehmet Ersoy ile turizm reklamlarında perakende sektörünün ve alışveriş turizminin ön plana çıkarılması konusunda görüşmeler yapmıştık.

Sadece geleneksel turizm değil alışveriş turizmine de yer verilsin biçiminde görüş bildirdik. Bakanlık da bunun doğru olduğunu söyledi. Dolayısıyla önümüzdeki günlerde alışveriş turizmi ile ilgili bu tarz çalışmalar yapılmasını bekliyoruz. Çünkü Türkiye’ye gelen turistlerin geliş amaçlarını en önemli sebeplerinden bir tanesi artık alışveriş oldu” diye konuştu. Öncel, şu ifadeleri kullandı: “Satışlarda adetsel bir düşüş var ancak cirosal anlamda fiyat artışlarının etkisiyle artış sürüyor. Bunun da önemli bir kısmını yine turistler sağlıyor. Turizmin ciroları taşıma oranı çok yüksek. Dolayısıyla turizmi canlı tutmamız gerekiyor."

Kapalıçarşı esnafı artıya geçti

Turist harcaması denince ilk akla gelen lokasyonlardan biri de 550 yıllık tarihi olan Kapalıçarşı. Günlük 140 bini aşkın ziyaretçinin giriş çıkış yaptığı çarşıdaki durumu değerlendiren Kapalıçarşı Esnaf Derneği Başkanı Hasan Fırat, “Şu an turist sayısında çok fazla artı var.Salgın döneminde aylarca kapalı kalmıştı işletmeler. O dönem borçluluk oranları yükselmişti. Şimdi o borçlar turistlerin de etkisi ile kapandı. Esnaf artıya geçti. Umuyoruz ki yılın genelinde de turist artışı bu şekilde devam eder” diye konuştu.

Yabancıya satışta yüzde 60’a ulaşan var

Tescilli Markalar Derneği Başkanı İzzet Stamati, halihazırda yabancı satış oranının markaya göre değişmekle birlikte yüzde 60’a kadar çıktığını söyledi. Sıralamada ilk sırada Suudilerin geldiğini kaydeden Stamati, onu sırasıyla Kuveyt, İran, Rusya ve Azerbaycan’ın izlediğini dile getirdi.

Ancak Türkiye’nin alışveriş destinasyonlarında tercih sıralamasında hala oldukça geride olduğunu anlatan Stamati, “Alınacak daha çok yol var. Özellikle son üründe yüzde 40’ı aşan gümrük vergileri Türkiye’nin rekabetçiliğini negatif etkiliyor. Kurdaki artışa rağmen pahalı kalıyoruz. Türkiye’nin alışveriş turizminde hak ettiği yere gelmesi için vergilerin aşağı yönlü revize edilmesi gerekiyor. Bunun yanı sıra tanıtımların da önemli olduğunu düşünüyoruz. Bu kapsamda Ticaret Bakanlığı ve Turizm Bakanlıkları’nın eş güdümlü çalışması önem arz ediyor” diye konuştu.