Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Merkez Bankası ve faize açıklamalarının yanı sıra parlamenter demokrasiye ilişkin ifadeleri dolar üzerinde etkili oluyor. Yaşananları değerlendiren ekonominin uzmanları TL’deki kayıpların tarihi rekora rağmen devam edebilireceğini belirterek uyardılar. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Merkez Bankası Başkanı ile görüştüğünü açıklaması ile doların hızlı bir şekilde armış olması yabancı yatırımcıların ve alalistlerinde gözünden kaçmadı. Uluslararası Finans Enstitüsü Başekonomisti Robin Brooks Twitter’dan yaptığı paylaşımda “Merkez Bankasının faizleri indireceği beklentileri TL’nin keskin şekilde değer kaybetmesine yol açıyor.

Dolar/TL adil değerimiz (makul düzey) halen bir ay önce de revize ettiğimiz 9,50 düzeyidir” derken Barclays ekonomisti Ercan Ergüzel’in de yer aldığı bazı analistler ise nisan ayında görülen rallide “muhtemelen zirvenin henüz görülmediği” görüşünde. Kanada merkezli yatırım bankası TD Securities’den portföy stratejileri direktörü Cristian Maggio ise yüzde 7’lik büyümenin büyük ölçüde kredilerle gerçekleştiği belirterek “bu da gemiyi yüzdürmek için parasal koşulların olabildiğince gevşetilmesini gerektiriyor” dedi.

Yabancı finans kuruluşları eski MB başkanının görevden alınmasından beri yüzde 16 değer kaybeden TL’nin dış borç yükü, büyüyen cari açık ve döviz rezervlerinde yaşanan erimeyle birlikte, döviz getirebilecek turizm sektöründeki kısıtlamaların da sürmesiyle birlikte kırılgan seyrini sürdüreceği görüşünde.

ENFLASYON KAYGISI ZİRVE YAPTIRIYOR

Dolar/TL bir haftadan kısa bir süre önce küresel enflasyon baskılarının artması ve ABD’de yükselen tahvil getirileriyle birlikte S&P Global’in atladığı kredi notlaması öncesinde 28 Mayıs’ta 8,6125 ile tarihi rekorunu görmüştü. Atlantik’in iki yakasında da son enflasyon verileri Merkez Bankası hedeflerinin üzerinde geldi ve bu baskıların kısa vadede artacağı konusunda ekonomistler neredeyse hemfikir.

ABD Merkez Bankası’nın gevşek para politikası söylemlerine rağmen FOMC tutanaklarında da ifade edildiği gibi “bir noktada” varlık alımlarını azaltmaya başlayacağına yönelik endişeler, Türkiye gibi dış şoklara karşı daha kırılgan olarak değerlendirilen ekonomilerde para birimleri için en büyük negatif risklerden biri olarak görülmeye devam ediyor. S&P Global planda yer almasına rağmen - bu takvimin kesin olarak güncelleme yapılacağı anlamına gelmediğini hatırlatarak - Türkiye için “döviz cinsi kredi notu B+, TL cinsi kredi notu BB- ve görünüm durağan” değerlemesine herhangi bir güncelleme yapmamıştı.

“BÜYÜME KREDİ İLE OLUNCA YÜZDÜRMEKTE ZOR OLUYOR"

Kanada merkezli yatırım bankası TD Securities’den portföy stratejileri direktörü Cristian Maggio ise beklenti üzerinde gelen yüzde 7’lik büyümenin büyük ölçüde kredilerle gerçekleştiği değerlendirmesini yaparak “bu da gemiyi yüzdürmek için parasal koşulların olabildiğince gevşetilmesini gerektiriyor” diyerek faiz-büyüme ilişkisine dikkat çekiyor.

TL HANGİ ŞARTLARDA DEĞER KAZANIR?

Gelişen piyasalar konusunda uzman ünlü ekonomist Timothy Ash ise 128 milyar doların merkez bankasının yanlış faiz politikaları nedeniyle TL’yi savunmak için harcandığını söyleyerek, Erdoğan’ın söyleşisinin bu bölümünden bir video paylaştı. Ash’e göre TL’nin güçlenmesi için “Turizmin toparlanması, Biden zirvesinin iyi geçmesi (S400’lerden vazgeçilmesi), enflasyon ve cari açığın düşmesi ve MB’nin 2021’in sonlarına kadar faizleri indirmemesi” gerekiyor.

FED VE AVRUPA MERKEZ BANKASI'NIN VARLIK ALIMI KARARI TL'Yİ YAKINDAN İLGİLENDİRİYOR

Gelişmiş dünyada rekor üstüne rekor görülen ve enflasyon baskılarının arttığını ortaya koyan İmalat PMI verileri de TL’nin de aralarında olduğu gelişen ülke paralarında kayıplara neden oluyor. İsviçre merkezli UBS şimdilik gelişmekte olan ülke paralarının gevşek ABD Merkez Bankası (Fed) politikalarından faydalandığını ancak yatırımcıların “daha şahin bir Fed’e hazırlanması gerektiğini” söylüyor. Fed ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) gibi merkez bankalarının varlık alımlarını “bir noktada” azaltmaya (tapering) başlayacağı endişeleri de TL’nin son dönemdeki değer kaybında etkili.

Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın TRT’deki açıklamaları TL’nin muadillerinden negatif ayrışmasına neden oluyor. Kredi derecelendirme kuruluşu Capital Intelligence Ratings, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faize ilişkin “Merkez Bankası Başkanımla görüştüm. Faizleri düşürmemiz şart” ifadelerinin “ülkenin zaten varolan dışa dönük kırılganlıklarını artırdığı ve daha fazla yatırımcının politik riskler nedeniyle ülkeden çıkmasına neden olabileceğini” söylüyor.

"MUHTEMEL ZİRVE HENÜZ GÖRÜLMEDİ"

Bloomberg’de yer alan bir habere göre aralarında Barclays ekonomisti Ercan Ergüzel’in de yer aldığı bazı analistler, nisan ayında görülen rallide “muhtemelen zirvenin henüz görülmediği” görüşünde. Bloomberg ekonomistlerinin bugün açıklanacak mayıs enflasyon verisi için de medyan tahmini yüzde 17,1’den yüzde 17,3’e yükseldi.

COMMERBANK ERDOĞAN'IN AÇIKLAMALARINDAN ÖNCE 9.00 BEKLİYORUZ DEMİŞTİ

Commerzbank analisti Esther Reichelt ise şöyle değerlendiriyor: “Erdoğan giderek sabırsızlaşıyor (ve) bu durum açık bir şekilde MB başkanı üzerindeki baskıyı artırdığı anlamına geliyor.” Banka 31 Mayıs’ta Erdoğan’ın TRT programı öncesi yayınladığı bir müşteri notunda dolar/TL’nin psikolojik bir sınır olarak görülen 9,00 düzeyine doğru ralli yapacağını öngörmüştü.

IIF: MERKEZ BANKASI'NIN FAİZLERİ İNDİRECEĞİ BEKLENTİSİ TL'NİN KESKİN ŞEKİLDE DEĞER KAYBETMESİNE NEDEN OLUYOR

Uluslararası Finans Enstitüsü Başekonomisti Robin Brooks, Erdoğan’ın parlamenter demokrasi ve faiz yorumları sonrası kurda sıçrama olunca Twitter’dan şu paylaşımı yaptı: “Merkez Bankasının faizleri indireceği beklentileri TL’nin keskin şekilde değer kaybetmesine yol açıyor. Dolar/TL adil değerimiz (makul düzey) halen bir ay önce de revize ettiğimiz 9,50 düzeyidir” (IIF CEEMA bölgesi Araştırma Direktörü Uğraş Ülkü ile birlikte).

” Kredilerdeki yavaşlamanın aslında TL için iyi olduğunu belirten Brooks, yabancı yatırımcı nezdinde endişelerin devam etmesi nedeniyle adil değeri son gelişmelere rağmen değiştirmediklerini söyledi. Brooks, daha önce kuruluşun dolar/TL kurunda adil değer öngörüleri Türk basınında büyük tepki aldığında “Lira tartışmasının her iki tarafında yer aldık” demiş, 2018 kur krizinde kur 7’ye fırladığında IIF olarak adil değerin 5,5 olduğunu söylediklerini vurgulamış ve kuruluşun öngörülerinin spekülasyondan ziyade analiz olduğuna dikkat çekmişti.

Ünlü Alman ekonomist ve Die Welt piyasa yazarı Holger Zschaepitz ise ralli 8,70’i gördüğü sırada yaptığı paylaşımda, yükselişin Erdoğan’ın faiz indirimi söylemlerinden kaynaklandığını söyledi.

CITI DOLAR PORTFÖYÜNÜ YÜKSELTTİ

Citi ise orta vadede enflasyonun yükselmesi ihtimali ve haziran ayında yurtiçi döviz arzındaki dengesizliklerin TL’de yeni değer kayıplarına yol açabileceğini söylüyor. Citi, dün yayımladığı raporda model portföyünde TL'ye karşı dolar alım pozisyonunun ağırlığını yüzde 1'den yüzde 2'ye yükseltti.