AKP adayı Binali Yıldırım’ın tarihi canlı yayında ‘Sayıştay raporunu okumadım’ sözleri üzerine, Sayıştay’ın İstanbul için hazırladığı rapor bir kez daha gündeme geldi. Rapora göre belediyede usulsüzlük yapıldı ve belediyeye gelir kaybı yaşatıldı.

Geliri milyonları bulan otopark ve toplu ulaşım hizmet alanlarındaki reklam üniteleri, iştiraklere bir bedel talep edilmeden verildi, iştirakler de buraları ya işletti ya da 3. kişilere ihale etti. İSPARK’a verilen çoğu otopark ruhsatsız işliyor. Geçen ekim ayında yayınlanan 2017 yılı Sayıştay Denetim Raporu’ndan çarpıcı bölümler madde madde özetle şöyle:

İBB’nin iştirakleri Metro İstanbul A.Ş, Otobüs A.Ş ve İSPARK A.Ş’ye devredilen otopark alanları ve toplu ulaşım hizmet alanlarında yer alan ve geliri milyonları bulan reklam ünitelerinin söz konusu iştirakler tarafından işletildiği veya işlettirildiği tespit edildi.

İSPARK A.Ş tarafından işletilen otopark alanlarında mevzuata aykırı olarak reklam ünitelerinin de İSPARK A.Ş tarafından işlettirildiği anlatıldı ve 925 adet otobüs iç reklam alanı ve dış giydirmesinin de Otobüs A.Ş tarafından işlettirildiği tespit edildi. Reklam ünitelerinin ilgili iştirakler tarafından işlettirilmesinden dolayı büyükşehir belediyesinin gelir kaybı yaşadığı anlatıldı. Örneğin İSPARK’ın yaptığı “İspark Alibeyköy Cep Otogarı İç Mekan Led Ekran Kiralaması” 4 Ocak 2020’de bitiyor.

Otoparklar ruhsatsız

İSPARK A.Ş tarafından işletilen açık ve kapalı otoparklardan bazılarının büyükşehir belediyesi tarafından ruhsatlandırılmadığı ortaya çıktı. Şirket taarfından işletilen 225 adet açık ve kapalı otoparktan yalnızca 52 adedi ruhsatlandırılmış, 74 adedinin ise ruhsatlandırılmasına ilişkin dosya açılmış olmasına karşın hali hazırda ruhsatlandırma işlemleri tamamlanmamış.

Geriye kalan otoparklar ise ruhsatsız bir şekilde faaliyetlerine devam ediyor. Ayrıca İSPARK A.Ş’nin işlettiği otoparkların dışında kalan diğer otoparkların bazılarının da faaliyetlerine ruhsatsız bir şekilde devam ettikleri tespit edildi. Ayrıca İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Meclis’i kararı olmadan ilçe belediyelerinin otopark işlettikleri veya işlettirdikleri belirtildi.

Ücretsiz otopark zararı

Otopark hizmetlerinden ücretsiz yararlanmaya ilişkin de önemli usulsüzlükler yapıldığı ortaya konuldu. Sayıştay’a göre, 2017 yılında ücretsiz otopark dolayısıyla İSPARK’ın uğradığı zararın 2 milyon 776 bin 508 TL olduğu belirtildi. Raporda “İSPARK A.Ş’den elde edilen bilgiler doğrultusunda; 01.01.2017-31.12.2017 tarih aralığında milletvekilleri, muhtarlar ve İBB ile ilçe meclis üyeleri tarafından ücretsiz otopark kullanımına ilişkin 274.142 işlemin yapıldığı ve toplam 2.776.508 TL gelirden mahrum kalındığı anlaşılmıştır” denildi.

27 milyonun kaydı yapılmadı  

İBB yönetiminin muhasebe işlemlerini de hatalı yaptığı ortaya çıktı. Raporuna yansıyan usulsüz işleme göre İBB tarafından taşeron firmalara yapılan hakediş ödemelerinden kesilen 27 milyon 207 bin liralık asgari ücret desteği tutarı, genel bütçeye gelir kaydedilmedi. İl Muhasebe Müdürlüğü’nün hesabına aktarılması gereken ancak aktarılmayan tutarla ilgili Sayıştay denetçileri, “Emanet hesaplara alınan 2016 yılında 9.7milyon TL ve 2017 yılında 17.4 milyon TL olmak üzere toplamda 27 milyon 207 bin TL’nin il muhasebe müdürlüğü hesabına aktarılması için gerekli işlemlerin yapılması gerekmektedir” ifadelerini kullandı.

3. kişilere ihalesiz devir

İBB’nin şirketlerine işletme hakkı devredilen taşınmazların şirket tarafından 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 26 ncı maddesine aykırı olarak üçüncü kişilere ihalesiz devredildiği tespit edildi. Yapılan incelemeler sonucunda; işletme hakkı Ağaç A.Ş’ye (İstanbul Ağaç ve Peyzaj A.Ş.) devredilen 1 adet fidan satış yerinin, İstanbul Halk Ekmek A.Ş’ye devredilen 128 adet büfenin, Kültür A.Ş’ye (İstanbul Kültür ve Sanat Ürünleri Tic. A.Ş.) devredilen 178 adet gazete satış büfesinin ve İstanbul Kitapçısı şubesi olarak değerlendirilmesi planlanan taşınmazın bu şirketler tarafından ihalesiz olarak üçüncü kişilere devredildiği görüldü. Ayrıca rapora göre pek çok ihalede yaklaşık maliyetler olması gerekenin üstünde hesaplanarak kamu zarara uğratıldı.

Eksik ödeme

Raporda Florya Güneş Plajı, Menekşe Plajı, Yeşilköy Çiroz Plajı, Karaburun Plajı, Küçüksu Plajı ve Caddebostan Plajı’nda büyükşehir belediyesine aktarılması gereken yüzde 5’lik ciro payı ve KDV tutarının hesaplanması ve tahsil edilmesinde sadece plaj giriş ücretlerinin dikkate alındığı, sosyal tesis bünyesinde elde edilen diğer gelirlerin hesaplamaya dâhil edilmediği tespit edildi.

753 milyonluk zarar tablosu

İmamoğlu ekibinin Sayıştay ’ın 2014 - 2017 yılları arasıdaki raporlarını inceleyerek yaptığı 753 milyon liralık zarar tablosu kalem kalem şöyle:

-İBB İştirak kar paylarının belediye hesabına yatırılmaması (KİPTAŞ): 266 milyon 536 bin 272 lira

-İBB ile Milli Savunma Bakanlığı arasında imzalanan protokol hükümlerinin yerine getirilmemesi: 192 milyon 151 bin 117 lira.

-İBB Belediye taşınmazlarının ecrimisil karşılığı kullandırılması ve evrimisil tahsilatlarının düşük olması: 164 milyon 107 bih 570 lira

-Kesilen asgari ücret destek tutarlarının hazineye gönderilmemesi (İBB değil ama kamu zararı oluşuyor): 27 milyon 207 bin 104 lira

-İBB Otopark alanları ve toplu ulaşım hizmet alanlarında yer alan reklam ünitelerinin işletmesinin iştiraklere verilmesi (yaklaşık): 20 milyon lira

-İstanbulkart ile yapılan sosyal yardımlarda hatalı uygulamaların bulunması: 15 milyon lira

-Personel taşıma hizmet alım işinde ihale kapsamında değerlendirilemeyecek iş kaleminin bulunması: 3 milyon 420 bin lira

-AYKOME kararları doğrultusunda ortak programa alınan altyapı hizmetleri için diğer kamu kurum ve kuruluşlarının aktarması gereken payların takibi ve tahsilinde yeniden değerlenmenin eksik yapılması: 3 milyon 122 bin 429 lira

-İBB kesinleşmiş Sayıştay ilamlarının infazının yerine getirilmemesi 684 bin 635 lira

-BB toplam: 692 milyon 229 bin 128 lira

İETT ve İSKİ zararı

-İETT taşınmazların bedelsiz kullandırılması: 30 milyon

-İSKİ Elektrik Enerjisi alımlarında mevzuata aykırı olarak elektrik tüketim vergisi ödenmesi: 2 milyon 483 bin 92 lira

-İSKİ Mevzuata aykırı olarak indirimli su tarifesi ve ücretsiz hizmet bedellerinin belirlenmesi: 17 milyon 587 bin 663 lira

-İSKİ İçme suyu arıtma tesislerinden bir kısmından kullanılan elektriğin sanayi tarifesi yerine ticarethane tarifesi üzerinden ödenmesi: 4 milyon 948 bin 92 lira

-İSKİ Bağımsız ihale edilmesi gereken bazı yapım işlerinin iş artışı yapılmak suretiyle mevcut yüklenicilere yaptırılması: 2 milyon lira

-İSKİ Kesinleşen Sayıştay ilam hükümlerinin yerine getirilmemesi: 1 milyon 55 bin 183 lira

-İSKİ hak etmediği halde aile yardım ödeneği alan veya asgari geçim indiriminden yararlanan memurlar hakkında tespit yapılmasına rağmen işlem başlatılmaması: 595 bin 22 lira

-İSKİ Koruma ve Güvenlik Memurlarına Kıyafet Alımı işinde Maliye Bakanlığı’nca belirlenen standart fiyatların göz önünde bulundurulmaması: 168 bin 200 lira

-İSKİ bankalardan lüks araç temini: 1 Milyon 700 bin lira

-GENEL TOPLAM 752 milyon 767 bin lira

Hazal Ocak/Cumhuriyet