Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) önceki gün açıkladığı büyüme verileri, 2018'in Ağustos ayında rahip kriziyle patlak veren ekonomik krizin ağır faturasını da ortaya çıkardı.

Fabrikaların kapanmasına, çok sayıda işçinin işini kaybetmesine neden olduğu halde adeta görmezden gelinen krizin milli ekonomimizden 162 milyar 422 milyon doları (yaklaşık 933 milyar TL) alıp götürdüğü hesaplandı.  

İktidar tarafından bir türlü kabul edilmeyen kriz ülke ekonomisinde büyük kayıplara yol açarken halk da kişi başına 2 bin 129 dolar, yani bugünkü kurlarla yaklaşık 12 bin 241'er TL gelir kaybına uğradı.

 TÜİK verilerine göre, ekonomik krizin henüz ortaya çıkmadığı geçen yılın ikinci çeyrek döneminde, yani Nisan-Haziran döneminde yıllık GSYH yaklaşık 884 milyar 601 milyon dolar düzeyinde bulunuyordu.

Bu dönemde kişi başına düşen milli gelir de yaklaşık 10 bin 940 dolar civarında seyrediyordu. Ancak bu dönemin hemen ardından ağustos ayında rahip kriziyle birlikte bozulan ABD-Türkiye ilişkileri ve gümrük vergisi savaşlarıyla döviz kuru hızla tırmandı, ekonomi bir anda kendini kriz ortamında buldu.

DÖVİZE OLAN TALEP ARTTI

Krizin başlamasıyla birlikte tüketim hızla yavaşladı, vatandaş kendini güvenceye almak için harcamalarını kısarken dövize yönelik talep arttı. Başta inşaat sektörü olmak üzere yatırımlar adeta bıçak gibi kesildi, fabrikalar kapanmaya, iflaslar ve işsizlik hızla artmaya başladı. Bütün bu olumsuz gelişmelerin sonunda bu yılın ikinci çeyrek (Nisan-Haziran 2019) döneme gelindiğinde GSYH geçen yılki 884.6 milyar dolarlık seviyesinden 722 milyar 179 milyon dolar seviyesine geriledi. Türkiye'nin uluslararası alanda ekonomik büyüklük sıralamasını da belirleyen GSYH'daki kayıp 162 milyar 422 milyon doları buldu.

Hedeflerden hızla uzaklaşıldı

Kriz, kişi başına geliri de ciddi ölçüde eritti. Kriz öncesine denk gelen geçen yılın ikinci çeyrek döneminde, yıllık bazda kişi başına düşen gelirimiz yaklaşık 10 bin 940 dolara ulaşmıştı.

Ancak krizle birlikte ekonomi hızla küçülünce kişi başına gelirimiz de 8 bin 811 dolar seviyelerine kadar düştü. Ekonomik kriz yüzünden hem ülke ekonomisi trilyon dolar hedefinden hızla uzaklaştı hem de kişi başına 10 bin doların üzerinde tutunamaz hale geldi. Ekonominin küçülmesinde başta inşaat ve reel sektör olmak üzere hemen hemen tüm sektörlerde yaşanan sert kayıplar etkili oldu.

Erdoğan Süzer/Sözcü