2012’den bu yana sürekli irtifa kaybettiğimiz listede Burkina Faso, Trinidad ve Tobago ile aynı puanı aldık. Türkiye’yi AB içinde son sıradaki Romanya’nın da gerisine düşüren endeks, hukuktan ekonomiye her alandaki sıkıntıların ardındaki asıl nedenin yolsuzluk meselesi olduğunu ortaya koydu.

Önümüzdeki en acil meseleyi ortaya koyan çarpıcı tablo... Verileri geniş kapsamlı çalışmayla oluşturulan ve güvenli bulunan ‘Yolsuzluk Algı Endeksi’nde 86’ncı olan Türkiye ‘son 8 yılda en çok gerileyen 5 ülke’ arasında yer aldı.

2020’de 40 puan toplayan Türkiye, Trinidad ve Tobago, Doğu Timor, Fas, Hindistan ve Burkina Faso ile aynı eşiğe oturdu. Türkiye, Avrupa Birliği içinde en düşük puanı alan Romanya’nın da gerisinde kaldı. 

‘DEMOKRASİDE, HUKUKTA AŞINMA BİZİ BURAYA GETİRDİ’ 

Şeffaflık Derneği de 2012’den bu yana Türkiye’nin puanının düştüğünü vurguladı. Dernek başkanı ve Uluslararası Şeffaflık Örgütü Yönetim Kurulu üyesi Oya Özarslan “Yolsuzlukla mücadelede endişe verici durum devam ediyor.

Temelli bir adım atmadığımız sürece böyle olacak” dedi. Düşündürücü tabloya ilişkin CHP Sözcüsü Öztrak ise “Ucube rejimle demokratik ilkelerde, hukukta hızlanan aşınma bizi buraya getirdi” eleştirisini yöneltti. 

YOLSUZLUKTA EN KÖTÜ GRUPTAYIZ

Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün ‘2020 Yolsuzluk Algı Endeksi’ne göre Türkiye, 180 ülke arasında 40 puanla 86’ncı oldu. 2012’den sonra en çok gerileyen 5 ülke arasında yer alan Türkiye, Burkina Faso ve Tobago ile aynı puanı aldı.

AB içinde en son sıradaki Romanya’nın da gerisinde kaldı. OECD ülkeleri arasında sondan üçüncülüğe yerleşti. Tabloya ilişkin CHP Sözcüsü Öztrak “Ucube rejimle demokratik ilkelerde, hukukta hızlanan aşınma bizi buraya getirdi” eleştirisi yaptı. 

Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün ‘2020 Yolsuzluk Algı Endeksi’ne göre Türkiye, 2 yılda 8 basamak kötüleşerek 86. sıraya yükseldi. Türkiye, 180 ülke arasında son 8 yıl içinde en çok gerileyen 5 ülke arasındaki yerini değiştirmedi.

CHP Sözcüsü Faik Öztrak’ın da sosyal medya hesabı üzerinden paylaştığı örgütün hazırladığı endekste yolsuzluk, 0 ila 100 arasında derecelendiriyor. Buna göre, 0 yolsuzluğun çok yoğun olduğu, 100 ise tamamıyla yolsuzluktan arınmış ülkelere işaret ediyor.

Şeffaflık Örgütü derecelendirmesini yaparken öncelikli olarak rüşvet, zimmete para geçirme ve adam kayırmanın ülkelerde ne kadar yaygın olduğunu inceleyen endeks, söz konusu ülkelerde yolsuzlukla mücadele yasalarının olup olmadığını ve bu yasaların uygulanıp uygulanmadığını da dikkate alıyor. 

Endekse göre 2020 yılında, dünya ülkelerinin üçte ikisi 50’nin altında kalmış bulunuyor. Yolsuzluk Algı Endeksi’ne göre 40 puan alan Türkiye, küresel sıralamada 180 ülke arasında 86’ncı sırada. Türkiye geçen yıl yayınlanan endekste ise 39 puan ile 91’inci sırada yer almıştı.

Türkiye raporda 2012’den bu yana eksi 9 ile en çok düşüş kaydeden ülke olarak anıldı. 2020 yılı endeksinde, Türkiye ile aynı puanı paylaşan ülkeler, Trinidad ve Tobago, Doğu Timor, Fas, Hindistan ve Burkina Faso oldu.

Endekse göre, AB üyesi ülkeler ile de karşılaştırıldığında, Türkiye 44 ile AB içinde en düşük puanı alan Romanya’nın da gerisinde kaldı. Türkiye, OECD ülkeleri arasında da sondan üçüncü sırada yer aldı. 

2012’DEN BERİ PUAN DÜŞÜYOR 

İstanbul’da bulunan Uluslararası Şeffaflık Derneği, Türkiye’nin küresel sıralamada ‘ekonomik, sosyal ve politik istikrarsızlıkların yoğun olduğu, demokrasi ile tanışamamış birçok ülkenin gerisinde’ kaldığına dikkat çekti.

Dernek’ten yapılan açıklamaya göre, 2012 yılından bu yana puanı ve sırası hızlı bir biçimde düşmekte olan Türkiye, bu yıl 1 puan fazla almasına karşın son 8 yıl içinde en çok gerileyen 5 ülke arasındaki yerini değiştiremedi. Uluslararası Şeffaflık Örgütü Yönetim Kurulu üyesi ve Uluslararası Şeffaflık Derneği Başkanı E. Oya Özarslan da Türkiye açısından sonucu “Türkiye yolsuzlukla mücadele konusunda endişe verici durumunu koruyor.

Temelli bir adım atmadığımız sürece de böyle olmaya devam edecektir. Küresel bir salgını yaşadığımız bu günlerde sağlık, eğitim gibi temel ihtiyaçlara gitmesi gereken ülke kaynaklarının korunması herkesin derdi olmalı” sözleriyle değerlendirdi. 

DANİMARKA EN TEPEDE 

Yolsuzluk Algı Endeksi’nin ilk sırasılarında, 88’er puan alan Danimarka ve Yeni Zelanda yer aldı. Bu iki ülkeyi 85’er puanla Finlandiya, Singapur, İsveç ve İsviçre takip etti. Almanya, 2019’da olduğu gibi 80 puanla 8’inci sırada geldi. Dünyada en fazla yolsuzluğun hüküm sürdüğü ülkeler ise 12’şer puanla Somali ve Güney Sudan oldu. Onların önünde ise 15’er puanla Venezuela ve Yemen ve 14 puanla Suriye yer aldı. 

TÜRKİYE EN KÖTÜ GRUPTA 

Bölgesel olarak bakıldığında, Sahara-Altı Afrika ortalama 32 puanla en düşük notu alırken, Batı Avrupa ise 66 puan ile en yüksek nota layık görüldü. Türkiye’nin de yer aldığı Doğu Avrupa ve Orta Asya grubundaki ülkelerin ortalama puanı ise 36 oldu. Bu grupta Türkiye, Gürcistan, Ermenistan, Belarus ve Karadağ’ın ardından 5’inci sırada geldi.

Uluslararası Şeffaflık Örgütü’ne göre, 2012 yılından bu yana 48 ülkenin puanında “kayda değer değişiklikler” görüldü. Söz konusu zaman diliminde 26 ülkenin puanı yükselirken, 22 ülkenin puanı ise düştü. Yunanistan, Myanmar ve Ekvador yolsuzlukta hafif düşüş görülürken, Lübnan, Malavi ve Bosna-Hersek ise zıt yönde yol aldı. 

SALGINLA MÜCADELEYİ BALTALAYIP HAYATLARA MAL OLUYOR  

Raporda, yolsuzluk seviyesi en az olan ülkelerin virüs salgını ile daha rahat mücadele ettiği kanısına varıldı. Raporunda, Kovid-19’un, sadece sağlık ve ekonomik değil bir yolsuzluk krizi de olduğu, yolsuzluğun etkilerinin can kaybına yol açıp küresel çapta mücadeleyi baltaladığı yazıldı.

Raporda, rüşvetten görevi kötüye kullanma ve fiyatlandırmalarda çıkarcı davranmaya kadar, sağlık sektöründe yaşanan tüm yolsuzlukların insanların hayatlarına mal olduğu vurgulandı. Kriz anlarından ders çıkarmamanın daha fazla cana kaybına yol açacağının altı çizildi.

Sağlık sektörüne en sağlam yatırımı yapan ülkelerin herkesi kapsayan etkili hizmet sunabildiğini ve demokratik değerlere daha sadık olduğunu vurgulayan örgüt, ülkelere tavsiyelerde de bulundu. Kurumların denetlenmesi, üretim ve satın almada şeffaf olunması, demokrasiye sahip çıkılması ve verilerin herkesin erişebileceği ve doğru şekilde kamuyla paylaşılması, bu tavsiyelerin başlıklarını oluşturdu. 

ÖZTRAK’TAN SAYIŞTAY VURGUSU 

CHP Sözcüsü Öztrak’ın paylaştığı 2018 ve 2020 yıllarına ait endekste Türkiye 78. sıradan 86. sıraya yükseldi. Söz konusu kötüleşmenin rejimden kaynaklandığını ifade eden Öztrak “Ucube şahsım vesayet rejimi ile temel demokratik ilkelerde, hukukun üstünlüğünde ve medya özgürlüğünde hızlanan aşınma bizi buralara getirdi” dedi.

“Güçlendirilmiş Demokratik Parlementer Rejim ile bu çöküşe dur diyeceklerini” ifade eden Öztark, sosyal medyadan yayınladığı mesajda “Güçlü denge ve denetim mekanizmalarını oluşturacağız. Sayıştay’ı gerçek işlevine kavuşturacağız . TBMM’de Kesin Hesap Komisyonu kuracağız. İdare harcadığı kör kuruşun hesabını verecek” açıklamasında bulundu. 

Karar