Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan resmi veriler, ekonomik kriz, artan işsizlik ve seçim döneminde bol keseden dağıtılan vergi indirimleri yüzünden devletin vergi gelirlerinde 107 milyar 467 milyon liralık devasa açık oluşacağını ortaya koydu.

Vergi gelirlerindeki kayba rağmen iktidar kamu harcamalarını kısmadığı gibi daha da artırdığı için kamu dengesi ciddi şekilde bozuldu. Düşen vergi gelirleri yüzünden ülkenin borcu artacak, vatandaşa yeni zam ve vergiler gelecek. Akaryakıt, içki ve sigara zamlarında sona gelinmedi: Zamların iç yüzü

BEKLENTİ 756.4 MİLYARDI

İktidar bu yıl 756 milyar 494 milyon lira vergi toplamayı öngörüyordu. Her şey normal gitmiş olsa ocak-ağustos dönemini kapsayan ilk 8 ayda devletin kasasına yaklaşık 504 milyar lira para girecekti. Ancak açıklanan resmi bütçe verilerine göre, ilk 8 ayda sadece 432 milyar 685 milyon lira vergi tahsilatı yapılabildi.

Yani 8 ayda iktidarın hedeflediğinden yaklaşık 72 milyar lira daha az vergi toplandı. İlk 8 aydaki vergi performansının yılın geri kalan eylül-aralık döneminde de aynen devam etmesi halinde devletin yıllık vergi gelirleri ancak 649 milyar 27 milyon liraya ulaşabilecek. Bu da yıllık vergi gelir hedefine göre devletin kasasına yaklaşık 107.5 milyar lira daha az para gireceği anlamına geliyor.

İktidar kamu harcamalarını yılın başında hedeflediği vergi gelirlerini dikkate alarak bol keseden yaptığı için 107 milyarı aşan vergi kaybı kamu maliyesinde çok büyük hasara, devletin borçlanmasında da devasa artışa yol açacak.

HALK HARCAMADI

Vergi gelirlerinin büyük bölümü halkın harcamasına bağlı olan ‘dolaylı' vergilerden kaynaklandığı için, devletin vergi gelirlerinin olağanüstü düşmesinde kriz ve işsizlik yüzünden halkın harcamalarının büyük ölçüde düşmesi ile seçim için bazı vergilerde yapılan indirimler etkili oldu. Halkın gelirine bakılmaksızın zengin-fakir herkesin harcaması üzerinden alınan Özel Tüketim Vergisi'nin (ÖTV) yıl sonunda 162 milyarlık hedefi yakalayamayacağı, 26 milyar liralık kayıpla ancak 136 milyar lira seviyesinde kalabileceği hesaplanıyor.  

Kriz yüzünden halk beklenenin çok altında yeni araç alıp, arabasını da yüksek akaryakıt fiyatları yüzünden adeta garajdan çıkarmayınca devlet yaklaşık 24 milyar lira ÖTV gelirinden oldu. Buna karşılık sigaraya gelen zamlara rağmen tiryakiler aynı hızla sigara içmeye devam ederse devletin, yıl sonunda tütün ÖTV'sinden ilave 3.9 milyar lira fazladan para kazanacağı öngörülüyor.

Vergi performansı, ÖTV gibi harcamaya dayalı KDV gelirinin de yılın sonunda hedefin yaklaşık 41 milyar lira altında kalacağını gösteriyor.

Verginin yerine MB'nin kefen parası

Devletin 8 aydaki bütçe harcama hızı geri kalan 4 ayda da aynı şekilde devam ederse bütçe giderleri hedefin 27 milyar lira daha üstünde gerçekleşecek. 107 milyarlık gelir azalmasına karşın 27 milyarlık gider artışı yıllık yaklaşık 134 milyarlık ilave bütçe açığını işaret ediyor.

Ancak iktidar vergideki kan kaybının bir kısmını karşılaması için Merkez Bankası'ndaki 41.1 milyar liralık ihtiyat akçesini bütçeye aldı. Ayrıca Merkez Bankası'nın öngörülenden daha fazla çıkan 33.8 milyarlık yüksek kârı da gelince yaklaşık 75 milyar liralık vergi dışı gelir bütçenin devasa açığına kısmen yama oldu.

Erdoğan Süzer/Sözcü