Rusya’dan alınan 400 bin doz Sputnik V aşısının akıbeti bilinmiyor. Söz konusu aşılar hâlâ kullanıma sokulmadı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın bu ayın başında yaptığı “200 bin kişi için 400 bin doz Sputnik aşısı gelmişti. Sputnik için birinci ve ikinci dozun farklılığı var, aynı aşı değil” şeklindeki açıklama ise bu aşıların çöpe gideceğinin itirafı olarak yorumlandı.

BİLMECEYE DÖNDÜ

Birgün'de yeralan habere göre Bakan Koca, 22 Nisan’da “Çok yakında Sputnik V aşısı da devreye girecek” demişti. Koca, 27 Nisan’da ise aşının üretiminin Türkiye’de de yapılacağını belirtmiş, “Sputnik V için sözleşme imzalandı. Üretiminden önce kullanılması için de sözleşme yapıyoruz” ifadelerini kullanmıştı. Ardından 30 Nisan’da aşının acil kullanım onayı aldığını duyuran Koca, “Böylece Türkiye’de kullanılacak aşı sayısı 3’e çıkmıştır. En kısa sürede Sputnik V aşısının da ülkede kullanımına başlanacak. 6 ay içinde 50 milyon doz Sputnik V aşısı gelecek. Mayıs ayından itibaren bu aşıların ilk etabının geleceğini söylemek istiyorum” diye konuşmuştu. 

Bu açıklamaya karşın aşının ilk sevkiyatı mayısta değil, 14 Haziran’da yapıldı, 400 bin doz aşı getirildi. Aşılar analiz için Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na (TİTCK) gönderildi. Haziran ayı sonuna kadar teslim edilen miktarın 30 milyon doza ulaşması bekleniyordu. Aradan aylar geçti ama aşılar ortada yok.

ANALİZDE Mİ SORUN ÇIKTI?

İYİ Parti Milletvekili Arslan Kabukçuoğlu, 20 Ağustos’ta soru önergesi vererek konuyu Meclis’e taşıdı. Sputnik V aşılarının analiz sürecinin devam ettiğini belirten Kabukçuoğlu, “Sinovac ve BioNTech aşılarında hızla sonuçlanan analizlerin ardından saha uygulamaları için vakit kaybedilmezken Sputnik V’te tam bir muamma söz konusu. Analiz sürecinde olduğu bilinen Rus aşısından ses seda yok. Aşılarda, kullanıma engel teşkil edecek şekilde bir sorun mu çıktı? Çıktıysa eğer Rusya’ya ödenen paralar geri alınabilecek mi?” diye sordu. Aradan bir ay geçti; ancak önergeye halen yanıt verilmedi.

İKİ DOZU AYNI DEĞİLMİŞ

Bakan Koca, 2 Eylül’deki Bilim Kurulu toplantısının ardından düzenlediği basın toplantısında gazetecilerin sorularını da yanıtladı. Koca, “Sputnik V aşısı kullanıma neden girmedi?” sorusuna şöyle yanıt verdi: 

“Sputnik ile ilgili 200 bin kişi için doz gelmişti, yani 400 bin. Sputnik ile ilgili birinci ve ikinci dozun farklılığı var, aynı aşı değil. Birbirinden farklı. O nedenle gelen aşı farklılığından ötürü biz yeni dönemde, özellikle dün de temasa geçmiş olduk, hızla daha yoğun hem bir hem ikinci doz aşının gelmesi için gayret içindeyiz. Testleriyle ilgili şu an yapılanlarda sorun yok. Ama yeni bir aşı tipi, özellikle Rusya’dan bu anlamda olabilirliğiyle ilgili yaklaşımlar oldu. Onunla ilgili de görüşmelerimiz devam ediyor. Üretimle ilgili çalışmalar devam ediyor. Yerel bir firmayla çalışmalar bir noktaya geldi ama daha üretim safhasına gelmiş değil. Ben çok uzayacağını düşünmüyorum.”

NE KADAR ÜCRET ÖDENDİ?

Aşıların son kullanma tarihleri de düşünüldüğünde Bakan Koca’nın bu sözleri, 400 bin doz aşının çöpe gittiğinin bir itirafı olarak değerlendirildi. CHP Milletvekili Murat Emir, dün yaptığı yazılı açıklamada, “Bakan Koca 400 bin doz Sputnik aşısının kullanılmayacağını, çöpe gideceğini itiraf etti. Plansızlık yüzünden hem kamu zarara uğratılıyor hem de vatandaşların sağlığıyla oynanıyor” dedi. Konuyla ilgili Meclis’e soru önergesi de veren Emir, Bakan Koca’ya şu soruları yöneltti: “Kullanılmayan 400 bin doz Sputnik aşısı çöpe mi gidecek? Sputnik aşısını Türkiye’ye hangi aracı firma getirdi? 400 bin doz Sputnik aşısı için Rusya’ya ne kadar ödendi?”

Onay süreci askıya alındı

Türkiye’de Sputnik V aşısıyla ilgili belirsizlik sürerken Dünya Sağlık Örgütü’nden (DSÖ) kritik bir açıklama geldi. DSÖ, ‘üretim sürecindeki ihlaller’ nedeniyle Sputnik V aşısının onay sürecini askıya aldığını duyurdu. DSÖ’nün Pan Amerika Bölgesi Direktör Yardımcısı Jarbas Barbosa, 15 Eylül’de yaptığı açıklamada, “DSÖ’nün mayıs ayında Rusya’da yaptığı teftişler sırasında üretim tesislerinde bir dizi ihlal tespit edildi. Yapılan incelemeler sırasında fabrikanın üretim yapmak için en iyi yer olmadığını fark ettik. Dolayısıyla onay süreci askıya alındı” dedi.