Dünya gazetesinden Fikret Çengel'in yazısına göre gayrimenkul sektör temsilcileri, deprem bölgesinin yeniden inşasını ve deprem riski yüksek bölgelerde hazırlıkları finanse edecek bir teklifle Ankara’ya gidecek. Buna göre konut alarak vatandaşlık ya da oturum almak isteyen yabancılardan AFAD’a afet fonu için 50 bin dolar bağış istenecek.

Kahramanmaraş merkezli iki depremin ardından 11 ilde oluşan yıkımın ilk şoku atlatılırken, yaraları sarmak konusunda çalışmalar hızlandı. Diğer yandan geçici olarak çadır ve konteyner kentlere ile Türkiye’nin her tarafına göçen depremzedelere kalıcı konutların yapımı konusunda da adım atılmaya başlandı. 11 ilde yıkılan on binlerce konutun yerine yenisi yapılacak.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan mart ayı ile birlikte konut yapımına başlanacağını ifade etmişti. Yapılan açıklamalara göre bölgede en az 450 bin konutun inşa edileceği ve bunun için de en az 20 milyar dolarlık bir kaynak aktarılacağı ifade edilmişti. Kaynak oluşturma konusunda bir teklif hazırlayan gayrimenkul sektör temsilcileri bir çok ülkede uygulanan bir yöntemi hatırlatarak bölgenin yeniden imarı ve gelecekte oluşabilecek afetlerde kullanılmak üzere bir afet fonunun kurulabileceğini ifade ediyor.

Teklife göre bu fonun da vatandaşlık veya oturum hakkı elde etmek isteyen yabancıların AFAD’a 50 bin dolar bağışta bulunmasını öngörülüyor.

Sektör temsilcileri geçtiğimiz yıl yaklaşık 70 bin konutun yabancılar tarafından satın alındığını, bu satışlardan 10 binden fazla konutun da vatandaşlık veya oturum hakkı almak için satın alındığını belirterek, şart olarak asgari 400 bin dolarlık konut almak zorunda kalan yabancının 50 bin dolarlık bağışın afet fonuna veya AFAD’a yıllık 500 milyon dolarlık kaynak oluşturacağını belirtiyor.

Birçok ülkede uygulaması var

Yatırım yapma yoluyla vatandaşlık veya oturum kazanımı uygulaması dünyada yaygın olarak kullanılıyor. Amerika veya AB ülkeleri o ülke pasaportu veya oturum hakkı için daha ziyade istihdam yaratıcı yatırımlar isterken, İngiltere gibi bazı ülkeler finansal yatırımları tercih ediyor. Bunun yanında Türkiye ve beraberinde bir çok ülke konut satışını yeterli buluyor. Türkiye’de asgari rakam 400 bin dolar.

İspanya, Portekiz, Yunanistan gibi ülkelerde de asgari rakam milyon doları aşıyor. Karayipler, son zamanlarda yaşadığı kasırga gibi doğal afetler sebebiyle bölgenin yeniden inşası için yatırımcıları çekmek konusunda en uygun şartları sağlıyor.

Bu nedenle St Kitts ve Nevis’te, yardım fonlarına yapılacak 150 bin dolarlık bir bağışla pasaport almak mümkün. Ayrıca, Antigua ve Barbuda, Grenada, St Lucia ve Dominik gibi ülkelerde 100 bin dolarlık bağışla vatandaş olunabiliyor. Malta’da da konut veya yatırım dışında bağışı zorunlu kılıyor. Avusturya, 6-10 milyon Euro’luk risk sermayesi yatırımı yanında vakıflara 2 milyon Euro’luk bağışlar karşılığında da vatandaşlık hakkı veriliyor.

Türk pasaportu için bağış

Sektör temsilcileri bir çok ülkede uygulanan bağış yönteminin yabancıya vatandaşlık veya oturum hakkı için gerekli konut şartının yanına eklenmesi gerektiğini belirterek, “ Türkiye’nin fay haritası ortada. İstanbul başta olmak üzere neredeyse tüm büyükşehirlerimizde deprem riski var. Bu bağış AFAD’a yapılarak gelecek olası felaketlere hazırlık için kullanılabilir” değerlendirmesinde bulunuyor.

Yabancıların satın aldığı konut sayısı geçen yıl bir önceki yıla oranla yüzde 15,2 yükselerek 67 bin 490 olarak gerçekleşti.

Toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 4,5 oldu. 2022 yılında yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı 24 bin 953 konut satışı ile İstanbul aldı. İstanbul’u sırasıyla 21 bin 860 konut satışı ile Antalya, 4 bin 316 konut satışı ile Mersin izledi.