IMF'nin Türkiye'ye geldiği günden bu yana elektrik ve doğalgazdan başlayarak içki, sigara, çay, şeker, köprü, otoyol, posta ve tren gibi devletin belirlediği ürün ve hizmetlere yüzde 20'leri bulan zamların yapılması ‘gizli IMF programı mı uygulanıyor' sorularına yol açtı.

SEÇİM BİTTİ ZAMLAR GELDİ

Seçimlerde oy kaybetmemek için kamu zamlarını bekleten iktidar, haziranda ertelenen İstanbul seçiminin de tamamlanmasıyla adeta zam furyası başlattı. İki yılda 14 milyon vatandaşın elektriği kesildi

Zam perdesi yüzde 15-16'lık çay ve şeker zamlarıyla açılırken bu ürünleri doğalgaz ve elektriğe ilk postada yapılan yüzde 15'lik zamlar takip etti. Her dönem olduğu gibi içki ve sigaradaki Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) artışları zam furyasına katıldı.

Seçim zamları devam ederken geçen ay Türkiye'de ekonominin durumunu inceleyen IMF heyeti ülkeden ayrıldı, hemen ardından YEP ve beraberinde de yüzde 15'lik sürpriz elektrik zammı açıklandı. Bu zamları önceki günkü yüzde 20'lik köprü ve otoyol zamlarıyla dünkü yine yüzde 20'lik posta ve tren bilet zamları izledi.

Tıpkı IMF programlarının uygulandığı dönemlerde olduğu gibi IMF heyetinin ülkeden ayrılmasının hemen ardından gelen son zamlar, ‘Gizli IMF programı mı uygulanıyor' sorularına yol açtı.

IMF, ülke ekonomisini inceledikten sonra kamu açığının azaltılması için kamu ürünlerine yüksek zamların, maaş ve aylıklara ise düşük zamların yapılmasını ister, IMF heyeti gittikten sonra zam sağanağı başlardı. Elektrik ve doğalgaza yüzde 32, memura ve emekliye yüzde 6 zam

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, geçen yıl birincisini bu yıl da ikincisini yayımladığı YEP'te, enflasyonu düşürmek için kamunun belirlediği bazı fiyat ve ücretlerin gerçekleşen enflasyon oranı kadar değil, hedeflenen enflasyon oranı kadar artırılacağı sözünü vermişti.

ENFLASYON HEDEFİ % 8.5 

İktidar her yıl enflasyon hedefini yüzde 5 olarak ilan etmekle birlikte, ayrıca bir de gerçekleşme tahmini yayımlıyor. YEP'e göre 2019 yılı sonunda TÜFE yüzde 12, 2020 yılı sonunda ise yüzde 8.5 olacak.

Bu tahminlere göre 2019 yılını etkileyecek kamu zamlarının yüzde 12'yi, 2020'yi etkileyecek kamu zamlarının ise yüzde 8.5'i aşmaması gerekiyor.

Ancak kamu yaptığı yüksek oranlı zamlarla daha şimdiden hem 2019 YEP'ini hem de daha uygulaması bile başlamayan 2020 YEP politika hedeflerini boşa düşürmüş oldu.

Tren ve postaya yüzde 20 zam

Türkiye köprü ve otoyol zamları ile geride bıraktığı dünden, bugüne yine zam haberiyle uyandı. Bir zam da tren ve posta ücretlerine geldi. Ankara-İstanbul hızlı tren bilet fiyatı (normal) 71 TL'den 85.50 TL'ye çıktı. Ankara-İstanbul (Halkalı ya da Bakırköy) de 96 TL'ye yükseldi. Köprülere 9 ayda gelen zam yüzde 65'e çıktı

Ankara-Eskişehir ve Ankara Konya hızlı tren bilet fiyatları da 31 TL'den 37.50 TL'ye yükseldi. Zamlı fiyatlar dünden itibaren geçerli olarak uygulamaya girdi.

PTT de gönderi ücretlerine yüzde 20 zam yaptı.

Erdoğan Süzer/Sözcü