Fiyat grafiğinde de hızlı bir yükseliş başlayınca tüketici ikinci eli yatırım fırsatına dönüştürdü. Böylece ayağımı yerden kessin dönemi de sona erdi. EBS Danışmanlık verileri de yükselen talebi ortaya koydu. 2018 göre yüzde 40 artan talep, ikinci eli 7.7 milyon adede taşıdı.

Otomotiv sektörü 2018 yılında yaşadığı krizin ardından, 2019 yılında da daralmadan kurtulamadı. Yapılan faiz indirimleri 2019’un son 3 ayında pazarı harekete geçirdi fakat, 350 bin adetlere göre plan yapan markaların stokları kurtarmadı. Yeni yılda zam korkusu, hurda indirimi, mevduat faizleri ve kredilerdeki düşüş ile beraber satışlar 480 bin seviyesini neredeyse yakaladı. Düşen alım gücünün de etkisiyle ikinci el araç trafiği de oldukça yoğun bir yılı geride bıraktı. Hurda indiriminin uygulanması otomotiv pazarını gençleşmesini hedefliyordu. Fakat, hiç de umulan olmadı.

İkinci el araç pazarı 2019 yılında 2018’e göre, yüzde 13,5 büyüdü. En fazla talep ise 8 yaşındaki modellere oldu. Böylece hurda indirimiyle gençleşelim derken, diğer etkenler pazarı iyice yaşlandırdı. EBS Danışmanlık veri Türkiye’nin ikinci el araç karnesini ortaya koydu. Ülkede 2019 yılında 7 milyon 792 bin 775 adet ikinci el araç satıldı. Daha doğrusu el değiştirdi. Geçen yılın aynı döneminde ise bu sayı 6 milyon 861 bin 466 idi. EBS Danışmalık verileri, modellerin yaş tercihini de paylaştı. Bahsettiğimiz gibi ikinci elde en fazla tercih edilen 8 yıllık araçlar toplamda 234 bin 621 adetten 460 bin 564 adede ulaştı. Patlama yapan yaş aralığı 2018’e göre yüzde 96,3 büyüdü.  

Yıl içinde 8 yaşı 9 yıllık modeller takip ederken toplamda tablo değişti. Listenin ikinci sırasına 4 yaş modelleri yerleşti. Geçen yıla göre yüzde 40’ın üzerinde büyüyen 4 yaş satışı, 364 bin 658 adetlerden 512 bin 653 adetlere çıktı. 9 yıllık modeller de ilk 3’e yerleşti. Geçen yıl 252 bin 215 bin adet 9 yaş modeli satıldı. Geçen yılın aynı döneminde ise bu yaş aralığı 181 bin 970 adet seviyesine bulunuyordu. 9 yaşındaki modellerin toplamda geçen yıla göre, yüzde 38,60 oranında büyüdü.  

En fazla kaybı ise 1 yaşındaki araçlarda. Yüzde 31,7 oranında daralma yaşayan 1 yaş modellerini, 1 yaş altı ve 6 yaşındaki araçlar takip etti. EBS Danışmanlığın hazırladığı rapora göre, 1 yaş araç satışı 2019’da 215 bin adet, 1 yaş altı ise sadece 46 bin adet olarak gerçekleşti. 6 yaşındaki araçların tercih oranı ise 14 geriledi. 

Sektöre ilişkin analizlerde bulunan EBS Danışmanlık Genel Müdürü Erol Şahin, pazar hakkında şöyle konuştu: “2019 yılında da değişen bir şey yok. 2017 yılında satılan her sıfır otomobile karşılık 7,18 adet 2’nci el otomobil satılırken, 2019 yılında oran 16,08 adete çıktı. 2017’den bugüne sıfır otomobil satışları yüzde 46,42 daralırken, ikinci el otomobil pazarı yüzde 19,99 büyüdü. Sıfır satış karşılığı ikinci el otomobil satış oranı İstanbul’da 4,76’dan 8,18 adede çıkarken, Ankara’da 13,12 adetten 19,35 adede, İzmir’de ise 11,67 adetten 17,88 adede ulaştı. En yüksek oranlar 65,41 ile Karaman ve 59,10 adet ile Niğde ilinde gerçekleşti.” 

STOK BİTTİ TALEP ARTTI

Garenta ve ikinciyeni.com Genel Müdürü Emre Ayyıldız, yaşanan fiyat artışları nedeniyle, son bir yıldır tüketicilerin otomobilleri bir yatırım aracı olarak görmeye başladığını söyledi. Emre Ayyıldız “2018 Haziran’ında başlayan kur ve faiz hareketi, sıfır otomobil ve hafif ticari araç pazarının bir önceki yıla göre yüzde 35 daralmasına neden oldu. Bu olumsuz ortama rağmen ikinci el sektörünün satışları, bir önceki yıla göre artış gösterdi. Özellikle 2019 yılı temmuz ayından itibaren Merkez Bankası’nın faiz düşürme aksiyonu ile birlikte, gösterge faizlerinin yüzde 24’lerden yarıya inmesi, uzun süreden beri ötelenen otomobil ihtiyacının karşılanmasını sağladı. Sıfır otomobil pazarında, otomobil markalarının elinde talebi karşılayacak stok olmaması, otomobil satın almak isteyenleri ikinci el sektörüne yöneltti” dedi.

‘100 BİN LİRA BARAJI YOK SATIYOR’

Sıfır otomobil fiyatlarında yaşanan artış ve ithal modellerdeki stok sıkıntısı, yılın ilk günlerinden itibaren ikinci el otomobillere olan ilgiyi daha da artırdı. 100 bin TL’ye kadar olan ikinci el otomobiller pazarda neredeyse yok satıyor. İkinci el pazarını değerlendiren Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın “Bazı ikinci el otomobil modellerinde, geçtiğimiz yıl ile kıyaslandığında yüzde 60’a varan artışlar yaşandığını görüyoruz. Hatta ‘0’ kilometre fiyatına da yaklaşan ikinci el araçlar var. Bu artışlar ikinci el araçların değerli bir yatırım enstrümanı olarak görülmesine yol açıyor. Öyle ki, 12 ayda böyle bir getiriyi sunabilen başka finansal enstrüman yok. Buradan hareketle tüketici aracının değerlenmesini bekliyor ve satmıyor. İkinci el araç tedarikini oldukça azaltan bu sebep, fiyatların yükselmesindeki ana etken olarak öne çıkıyor. Bunun yanında, sıfır otomobil fiyatlarındaki artış, filo kiralama şirketlerinin araç parklarını elinde tutması ve ithal modellerdeki stok sıkıntıları pazardaki artışa neden olan etkenler arasında yer alıyor” ifadelerini kullandı.

Ali Yıldırım/KArar