Arka kapıdan satışla birlikte devreye sokulan kur koruması uygulamasının sonucunda dolar yeniden 17 eşiğine dayandığı gibi enflasyon tetiklendi, zam yağmuru durmadı, fatura 85 milyona çıktı. Gözler ‘cepten yiyen döngüye’ kapı aralayan Merkez Bankası’nın bugünkü toplantısına çevrildi.

Doların ateşini düşürmek için ‘güven, rasyonalite, bilim’ yaklaşımı devre dışı bırakıldı. Bunun yerine arka kapıdan yaklaşık 30 milyar dolar rezerv eritildi.

Kur Korumalı Mevduat adı altında riskli yola girildi. Faturası kabarık sürecin ardından gelinen noktada dövizdeki tırmanış ay başından bu yana yine hızlandı. Önce 13 sonra 14, 15 barajını yıkan dolar 16.35’i de aştı. Kur beş ayın en yüksek seviyesine çıktı.

‘SONUÇ VERMEYEN ISRARIN MALİYETİ YİNE VATANDAŞTAN ÇIKACAK’

Dövizin kur koruması öncesi seviyeye yeniden gelmesi ‘Bu kadar maliyete neden katlandık?’ tartışması başlattı. Zamlarla hayat pahalılığı artarken dikkatler Merkez Bankası’na çevrildi. Muhalefet ve ekonomistler de ‘yönetimde liyakat’ vurgusu yaptı: Kur korumasına geçişten altı ay sonra dolar yine aynı noktada. Maliyet yine dön dolaş bizden çıkacak. Lira hızla eriyor, haziranda zam furyası başlayabilir.

DOLAR YÜKSELİYOR GÖZLER MERKEZ'DE

Karar gazetesinde yerlan habere göre ekonomi yönetiminin aldığı kararlar TL’yi yeniden 20 Aralık seviyesine doğru sürüklüyor. KKM ile birlikte o dönemde yükselişe geçen kur her ay neredeyse 1 lira artarak bugün 16 liranın da üzerinde seyrediyor. 13 lira seviyelerinden yeni zirveye doğru yola çıkan kur karşısında Merkez Bankası’nın bugünkü kararı da büyük önem taşıyor.

Ekonomi yönetimin aldığı hatalı kararların maliyeti her geçen gün daha da artıyor. 2021’in Eylül ayından itibaren peş peşe faiz indirimi yapan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) enflasyonun düşeceğini belirtirken, döviz kurları ve enflasyon patladı. Dolar/TL 20 Aralık’ta 18’i aşınca hükümet Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemini devreye aldı.

KKM ile aynı gece dolar/TL 10.50-11 seviyelerine kadar geriledi. Ancak bu gerileme uzun sürmedi. Döviz kurları tekrar yükselişe geçti. Ekonomi yönetimi yükselişe geçen dolar kurunu önce 13.70 seviyelerinde stabil tutmaya çalışırken bu seviye aşılardı, dolar 15 seviyesine dayandı.

Etkisi sınırlı kalan KKM, Hazine ve Merkez Bankası’na maliyet getirdi. 13 Mayıs haftasında KKM’nin Hazine’ye yükü 59.4 milyar TL olurken, kurun 16’yı aşmasıyla beraber bu miktar 62.2 milyar lirayı aştı. Mart ve nisan aylarında ortaya çıkan kur farkı sebebiyle KKM sahiplerine Hazine’den 16 milyar 255 milyon TL ödeme yapıldı.

Mayıs itibarıyla 14-14.50 lira seviyelerindeki yatay seyri sona eren dolar hızla yükselmeye başlayınca ortaya çıkan fatura da kabardı. Finans Uzmanlarına göre 13 Mayıs haftasında KKM’nin Hazine’ye yükü 59.4 milyar TL olurken, kurun 16’yı aşmasıyla beraber bu maliyet katlanarak 62.2 milyar liraya çıktı. KKM’nin maliyeti katlanırken piyasaların gözü bugün yapılacak olan Para Politikası Toplantısı’nda (PPK). 2022’nin başından beri politika faizini 14 seviyelerinde sabit tutan Merkez’in alacağı karar merak konusu olurken, ekonomistler faiz artırmanın şart olduğunu belirtti.

‘TCMB İSTEMESE DE FAİZ ARTIRABİLİR’

Merkez Bankası’nın bugün yapılacağı PPK toplantısının sonucu merakla beklenirken ekeonomistler istenmese bile faiz artırımı olabileceğini aktardı. Sosyal medya hesabından açıklama yapan Ekonomist Doç. Dr. Hakkı Öztürk ‘‘Merkez Bankası her ne kadar istemesede, yarın faizi arttırabilir (veya arttırmak zorunda kalabilir) ve kısa vade için bu olumlu da olabilir. Ancak orta ve uzun vade için önemli olan MB kredibilitesi ve kurumsal bağımsızlığının artmasıdır ancak bunun da bu ortamda olması pek mümkün değil’’ değerlendirmesini yaptı.

‘ŞİMDİ SIRA OTELLERDE BOZDURULAN DÖVİZLERE GELDİ’

Hazine ve Maliye Bakanlığı, otellerde müşterilere döviz alım satım işlemi yapılmasını yasakladı. Türkiye Otelciler Federasyonu’na gönderilen kararda izin belgesi olmayan işletmelerin ticari amaçla döviz alım satımı yasaklanmış oldu. Ayrıca otellerden, internet sitelerindeki döviz alım satımıyla ilgili ibarelerin kaldırılması istendi. Bu yasağı ihlal eden otellere ilk etapta 1 ay ile 6 ay arasında kapatma cezası verileceği de vurgulandı. Buna değinen Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı Kerim Rota ‘’6 ay uyuyun sonra her şey harika olacak” diyen bakan, 6 ayın dolmasına bir ay kala otel resepsiyonlarında bozulan birkaç yüz dolar ve euronun peşine düşmüş’’ ifadelerini kullandı. Kurlardaki yükselişe ilikin Twitter’dan açıklama yapan CHP Genel Başkan Yardımcısı,Veli Ağbaba ise ‘’Dolar 16,30 TLEuro 17,41 TL. Türk Lirası’ndaki değer kaybı önlenemez şekilde sürüyor. Görünen o ki, Haziran’da zam furyası başlayacak’’ dedi.

‘ÇÖZÜM ÜRETİM ODAKLI EKONOMİK MODEL’

Kurlardaki yükselişi durdurmanın çözümünün her alanda üretim odaklı bir ekonomik model olduğunu vurgulayan Kalkınma Ekonomisti H. Bartu Soral ‘’Dolar 16.30 TL, geçen sene bugün 8.40 TL’ydi. Benzin/mazot 22.86/22.08, geçen sene bugün 7.72/7.23TL’ydi. Enflasyon yüzde 69.97, geçen sene Nisan yüzde 17.14’tü.

Ana sorun liyakatsız yönetim ve üretim eksikliği. Çözüm; teknoloji, sanayi, tarım üretimi için yeni ekonomik model’’ dedi. Sosyal medya hesabından açıklama yapan İktisatçı Yalçın Karatepe ‘’Enflasyon resmi rakamlara göre bile yüzde 70, dış ticaret açığı hızla büyüyor, kısa vadeli dış borç artmış, döviz girişi yok... Bütün bunların ışığında “kurlar neden yükseliyor” sorusu pek anlamlı değil sanırım’’ yorumunu yaptı.

REZERVLER ERİDİ

Merkez Bankası kuru kontrol etmek için BOTAŞ’a döviz satarak doğrudan ve dolaylı olarak müdahale etti. Ancak müdahaleler işe yaramadığı gibi rezervlerin erimesine neden oldu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) rezervlerinde geçen hafta sert gerileme izlendi. TCMB verilerine göre 13 Mayıs haftasında brüt rezerv 5,7 milyar dolar düşüşle 101,9 milyar dolara geriledi. Net rezervlerde de hızlı geri çekilme görüldü. Buna göre TCMB’nin net rezervleri geçen hafta 3,5 milyar düşüşle 11,5 milyar dolara geldi. Swap hariç bakıldığında ise net rezervler eksi 52,2 milyar dolar oldu.

'FAİZ SEBEP ENFLASYON SONUÇ TEZİ VE KKM ÇÖKTÜ'

Ekonomi yönetimi ‘faiz sebep enflasyon sonuç’ diyerek politika faizini 19’dan 14 baz puana kadar indirdi. Buna değinen ekonomist Altuğ Özaslan ‘’CDS 732 dolar/TL 16.36. “Faiz sebep, enflasyon sonuç” çöktü. Kur Korumalı Mevduat çöktü. Merkez Bankası rezervleri çöktü. Enflasyon Korumalı Tahvil çıkarsa o da elbet çökecektir ama yanında borsayı ve gayrimenkul piyasasını da götürecektir’’ dedi.

Ekonomist Cem Başlevent ise kurlardaki yüksek kapanış oranlarına dikkat çekerek ‘’20 Aralık’ta dolar kuru 18’i aşmıştı ama akşam KKM açıklandığı için piyasa kapanışı daha aşağıda idi. Bu gece 16,41’i geçerse kapanış rekoru oluyormuş’’ paylaşımını yaptı.

HEM EN BAŞA DÖNÜLDÜ HEM DE MALİYET ARTTI

KKM ile 10.50-11 seviyelerine kadar gerileyen dolar/TL kurunda düşüş uzun sürmedi. Ekonomi yönetimi yükselişe geçen dolar kurunu önce 13.70 seviyelerinde stabil tutmaya çalışırken bu seviye aşılardı, dolar 15 seviyesine dayandı.

Döviz kurları tekrar yükselişe geçerken, Hazine ve Merkez Bankası’nın sırtına KKM yükü bindirildi. 13 Mayıs haftasında KKM’nin Hazine’ye yükü 59.4 milyar TL olurken, kurun 16’yı aşmasıyla beraber bu miktar 62.2 milyar lirayı aştı.

16 MİLYARLIK ÖDEME YAPILDI

Mart ve nisan aylarında ortaya çıkan kur farkı sebebiyle KKM sahiplerine Hazine’den 16 milyar 255 milyon TL ödeme yapıldı.

Mayıs itibarıyla 14-14.50 lira seviyelerindeki yatay seyri sona eren dolar hızla yükselmeye başlayınca ortaya çıkan fatura da kabardı. Finans Uzmanlarına göre 13 Mayıs haftasında KKM’nin Hazine’ye yükü 59.4 milyar TL olurken, kurun 16’yı aşmasıyla beraber bu maliyet katlanarak 62.2 milyar liraya çıktı.

Kurdaki yükselişi sosyal medya hesabından değerlendiren Stratejist Rıdvan Baştürk ‘’Dolar küresel bazda dayak yerken 16’ya giden dolar kuru, dolar endeksi hafif kafayı kaldırınca 16.25’e gitti.Sıkıntı kere sıkıntı... Dön dolaş yine bizden çıkacak bunun maliyeti...

Dolar kuru uzun süredir izlediğimiz kanalın yukarısına çıktı. Gerçi olay TL özelinde olunca teknik seviye falan mantıksız geliyor ama yine de kısa vadede 16.15 altına inmezse sıkıntı büyür’’ ifadelerini kullandı.

Akademisyen Emrah Gülsunar ise ‘’Kur korumalı mevduata 20 Aralık’ta geçtiler. “Doları nasıl indirdik” diye bir hafta şov yaptılar. 6 ay sonra şimdi kur korumasına rağmen dolar tekrar 18 Aralık’taki noktaya geldi. Ne yaparlarsa yapsınlar düzeltemeyecekler’’ dedi.