Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, dün gece Türkiye'nin kredi notu görünümünü durağandan negatife çevirdi. Notunu ise "BB-" olarak teyit etti. Merkez Bankası rezervlerindeki sert düşüşe ve kura müdahalelere açıklamada geniş yer veren Fitch, politika faizinin yıl sonunda yüzde 9,75'e yükseleceği öngörüsünü paylaştı. Erken seçimi düşük olasılık olarak gören kurum, İdlib'de Rusya ile ateşkesin bozulması riskine ve Doğu Akdeniz'deki gaz sondajları kaynaklı olası AB yaptırımlarına işaret etti.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Türkiye’nin BB- seviyesindeki kredi notunu teyit etti, görünümünü durağandan negatife çevirdi.

Yapılan açıklamada, döviz rezervlerindeki azalma, kura müdahaleler, kredilerdeki ve cari açıktaki hızlı artış ile negatif reel faizler konusunda uyarılar yer alırken, erken seçim için “düşük olasılık” yorumu yapıldı. İdlib’de ise ateşkesin bozulması ve Rusya ile gerilimin artması riskine işaret edildi.

REZERVLERDEKİ DÜŞÜŞE GENİŞ YER AYRILDI

Fitch’ten yapılan açıklamanın satır başları şöyle: 

*Döviz rezervlerinin tüketilmesi, zayıf para politikası güvenilirliği, negatif reel faizler ve güçlü kredi teşvikinin kısmi ateşlemesiyle gelen yüksek cari açık, dış finansman risklerini ağırlaştırdı.

* Siyasi baskılar, Merkez Bankası’nın sınırlı bağımsızlığı ve gelişmelere yanıt vermekte gecikmesi, politikanın sıkılaştırılmasında yetersiz kalınması riskini artırıyor. Bu da dış dengesizliklerin artmasına, piyasada istikrarsızlığa ve daha uygunsuz bir düzeltmeye yol açıyor.

* TL’yi savunmak için büyük kur müdahaleleri yapılıyor. TL, net sermaye çıkışlarını ve dış ticaret açığının kötüleşmesiyle mart ayından bu yana dolar karşısında yüzde 16 değer kaybetti.

*Altın dahil brüt rezervler, yıl başındaki 105,7 milyar dolarlık seviyeden ağustos ortasında 88,2 milyar dolara geriledi. Ocak-Haziran döneminde Merkez Bankası’nın takas (swap) miktarı, 40,5 milyar dolar artmasına rağmen, rezervlerdeki bu erime yaşandı. TCMB’nin takaslarındaki artış, Katar’la var olan takas hattının 10 milyar dolar artırılması ve bankalara uygulanan limitlerle yurt dışıyla yapılan takasların ciddi şekilde azalması sonucunda yaşandı.

“SWAP HARİÇ NET REZERV EKSİDE”

* Takas hariç brüt rezervdeki düşüş daha sert oldu ve yıl başındaki 87,3 milyar dolarlık seviyeden 29,3 milyar dolara geriledi. Bu kalemdeki gelişme, temel eğilimi daha iyi özetliyor. Takas hariç net rezervler ise -30,2 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. 

* Fitch, brüt rezerve daha çok vurgu yapmaktadır ancak brüt rezervde swap payının arması, bunların çevrilmemesi durumunda daha büyük risk yaratacaktır.

* Merkez Bankası’nın dövizde kısa pozisyonda olması (döviz yükümlülüklerinin varlıklarından fazla olması) da, TL’deki değer kaybı nedeniyle bilanço riskine neden olmakta, bu da TL’ye güven üzerinde baskıyı artırmaktadır.

* Döviz kuruna müdahaleler, politika güvenilirliğini zayıflattı. Türkiye’nin dalgalı kur rejimine uzun süredir devam eden bağlılığı, kredi notu açısından destekleyici bir faktördü ve 2018 ortasındaki kur krizinden sonraki ekonomik düzeltmeyi hafifletti ancak bu yılki müdahalelerin ölçeği, bu duruma zarar verdi.

* Politika faizinde reel faizin Haziran 2019’daki yüzde 8,3’lük zirveden yüzde -3,5 seviyesine gerilemesi, enflasyonda düşüş beklentilerini ve para politikası güvenilirliğini zayıflattı. Enflasyon temmuzdaki yüzde 11,8’lik oranla yüksek seviyede kalmaya devam ediyor. ‘BB’ notuna sahip ülkelerde 2015-2020 yılları arasında ortalama enflasyon yüzde 3,4 oldu ancak Türkiye’de bu oran yüzde 11,7.

“FONLAMA FAİZİNDE ARTACAK, POLİTİKA FAİZİ YÜZDE 9,75’E YÜKSELECEK”

* TCMB, ortalama fonlama faizini yüzde 9,4’e yükselterek likiditeyi sıkılaştırmaya başladı ve politika faizindeki herhangi bir değişim öncesinde yüzde 9,75’lik gecelik faizin ve yüzde 11,25’lik geç likidite penceresi faizini içeren faiz koridorunun daha fazla kullanılmasını bekliyoruz.

* Politika faizinin 2020 sonunda yüzde 9,25’e, 2021 sonunda yüzde 10,25’e yükselmesini, enflasyonun da iki yıl sonunda da yüzde 10,5 seviyesinde olmasını bekliyoruz. Öte yandan, politika yanıtı öngörülebilir değil ve dış pozisyonu dengelemek için sıkılaştırmanın yetersiz kalması riski bulunuyor.

* Geçen sene yılın ilk yarısında 8,7 milyar dolar fazla veren cari denge, bu yıl aynı dönemde 19,7 milyar dolar açık verdi. Güçlü kredi büyümesi, ana ticari partnerlerine göre Türkiye’de küçülmenin daha hafif kalması ve turizmin çökmesi, bu durumda etkili oldu. 2020 sonunda cari açığın milli gelire oranının yüzde 3,2 olmasını bekliyoruz. İkinci yarıda kredi büyümesinin azalması ve dış talebin artmasıyla, cari açıkta düzelme bekliyoruz.

ERKEN SEÇİM SPEKÜLASYONLARI VE OLASI YAPTIRIMLAR…

* Erken seçim konusunda spekülasyonlar devam ediyor bize göre bu düşük ihtimal.

* ABD’nin CAATSA yaptırımları konusundaki belirsizlik sürüyor. Suriye’nin İdlib bölgesinde Rusya ile ateşkesin korunması muhtemel görünmüyor ve Rusya ile gerilimin artması riski bulunuyor. Libya’daki askeri operasyonların artması da Rusya ile ilişkilerdeki riski artırıyor.

* ABD’deki Halkbank davası ve Kıbrıs’taki gaz sondajı gerekçesiyle olası AB yaptırımlarını takip etmeye devam ediyoruz.