Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya’nın tartışmalı bir şekilde Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle görevden alınması ile ilgili tartışmalar sürüyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Çetinkaya’nın görevden alınması ile ilgili açıklama yaptı.

Edinilen bilgilere göre, Merkez Bankası Başkanı’nın görevden alınması Ak Parti Marmara Bölgesi milletvekilleriyle yaptığı toplantıda da gündeme geldi. Milletvekillerinin konuyla ilgili sorularını yanıtlayan Erdoğan’ın “Kendisine ekonomi toplantılarında defalarca faizi indirmesi gerektiğini söyledik. ‘Faiz düşerse, enflasyon düşer’ dedik. Gerekeni yapmadı. Aynı kulvarda değildik” dediği öğrenildi. Erdoğan, Merkez Bankası Başkanı Çetinkaya'nın görevden alınma nedenini açıkladı: Aynı kulvarda değildik

GÜVERCİN BAŞKAN

Aydınlık’ın Ankara kulislerinden edindiği bilgilere göre, Çetinkaya’dan haziran ayında 300 baz puan faiz indirimi yapması istendi. Ancak Çetinkaya buna karşı çıktı. Temmuz ayında beklenen muhtemel faiz indiriminin ise miktarı konusunda anlaşılamadı. Çünkü haziran ayı enflasyonu sıfıra yakın gelse de temmuzda baz etkisi nedeniyle aylık enflasyonun yüksek çıkması bekleniyor.

Üstelik ABD Merkez Bankası FED’in faiz indirimini öteleyeceğine yönelik beklentiler doları güçlü kılıyor. Uzmanlar, olası bir indirimin döviz mevduatlarına kayışı tekrar hızlandıracağı ve dolarizasyonun artacağı endişesinin hakim olduğunu belirtiyorlar. Üstelik çekirdek enflasyon göstergelerinde halen kayda değer bir düzelme söz konusu değil. Erdoğan’ın “Faiz, enflasyonun nedenidir” tezinde diretmesi sonucu görevden alınan Çetinkaya’nın yerine gelen Murat Uysal’ın faiz konusunda güvercin bir politika izleyeceği belirtiliyor.

DAMAT KALACAK MI?

Bu arada Erdoğan kabine ve parti teşkilatında değişiklik olacağı iddialarıyla ilgili de, “Muhalefet bunu köpürtüyor. Siz de aynı çizgiye gelirseniz olmaz. Kabine değişimi gerektiğinde ben yapacağım, kimsenin söylemesi ile değişim yapılmaz. Beklenti içine girmeyin, muhalefetle aynı değirmene su taşımayın” ifadelerini kullandığı bildirildi. Merkez Bankası’ndaki değişikliğe doların tepkisi sert oldu

Ekonominin en büyük probleminin mevcut ekonomi yönetimi olduğu öne süren CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu ise, Merkez Bankası’nın hedeflerini tutturmamasının asıl sorumlusunun maliye politikalarını uygulayan Hükümet olduğunu kaydederek, şu ifadeleri kullandı:

“Yani hedefleri tutturamamanın sorumlusu Cumhurbaşkanı Erdoğan ve damadı Berat Albayrak’tır. Üst üste yapılan seçim ve referandumları kazanmak uğruna piyasaya para saçılmış bu seçim hovardalığı hem borç yükünü hem de enflasyonu roketlemiştir. Seçim zamanı bütçe ve KGF kaynaklı bu fonlar, yatırımlara değil ağırlıklı lüks tüketime veya borç geri ödemelerinde kullanılmıştır. Yani hedeflerin tutmamasının sorumlusu Merkez Bankası Guvernörü değil, damat ve kayınpederidir.”

BANKANIN ÖZERKLİĞİNE TEHDİT İDDİASI  

Bir ülkede şok edici ve beklenmeyen gelişmeler başlarsa yatırımcıların o ülkeye güvenini yitireceğini ve o ülkenin itibarının sarsılacağını vurgulayan Erdoğdu, görevden alınan Çetinkaya’nın başkan olarak ataması yapıldığı zaman da Merkez Bankası’nın kurumsal itibarının sarsıldığını savunarak, şöyle devam etti: “Merkez Bankası Kanunu, bankayı ve başkanı, fiyat istikrarının temini için gereken adımlardan sorumlu tutar. Kanunun hiçbir yerinde, enflasyon hedefini bire bir tutturmak yönünde bir ifade yok. Bankanın hedeflediği fiyat seviyesinden niçin sapıldığına dair banka yönetimince açıklama, ilgili raporlarla kamuoyunda paylaşılıyor ve bunun nedenleri aynı zamanda iktidar mevkiindekilerle banka yönetimi tarafından yazılı olarak da paylaşılıyor. Hedeflerden sapmaların gerçek nedeni, seçim hovardalığının yanı sıra Merkez Bankası’nı yetersiz kadrolarla doldurarak yapılması gerekenleri zamanında yapamayan bir teşkilata çevirmek ve yönetim üzerinde, kullanacağı araçlara ilişkin zımni bir baskı kurarak, bankanın bağımsızlığını fiilen ortadan kaldırmaktır. Bundan birinci derecede sorumlu da sürekli faiz konusunda demeçler vererek banka özerkliğine tehditte bulunan Cumhurbaşkanıdır.” Reuters: Yeni Merkez Bankası Başkanı Uysal, düşük faiz yanlısı, 'güvercin duruş' taraftarı

‘KUR ŞOKU YAŞAYABİLİRİZ’

Erdoğdu, diğer yandan Çetinkaya’nın bulunduğu yere kariyerinin gücü ve merkez bankacılığına ilişkin deneyimiyle gelmemesi nedeniyle baştan itibaren “topal ördek” özelliklerine sahip bir yönetici olduğunu iddia etti. “Merkez Bankası’nın Hazine’ye parasal açıdan destek olması, politika faizlerinin şartların gerektirdiğinden aşağı çekilme ihtimali ve nihayet kur seviyesi korunmaya çalışırken net rezervlerin azalıyor olması zaten bir hiperenflasyon-kur şoku sarmalını çağrıştırıyorken, bu durumun bir de yurt dışı gelişmeler nedeniyle artacak bir baskıyla daha da yoğunlaşma ihtimali, koşulların çok riskli hale geldiğini gösteriyor” diyen Erdoğdu, sözlerini şöyle tamamladı: “Merkez Bankası Başkanı’nın görevden alınmasının ardından süratle faiz indirilmesi ya da ihtiyat akçesinin kullanılması gibi dolaylı para basma yöntemlerine gidilirse, ekonominin yeni bir kur şokuyla karşı kaşıya kalabilir. Bu da yaşadığımız durgunluğu daha derinleştirir ve küçülme boyutuna götürürse işte o zaman işler içinden çıkılmaz hale gelir. Türkiye ekonomisinin en büyük problemi mevcut ekonomi yönetimidir.”

Yargı iptal ederse ‘Başkan kim?’ olacak?

Bakan Albayrak, Çetinkaya’nın istifasını istedi. Ancak Çetinkaya kuruma zarar vereceği için bunu kabul etmedi. Beştepe’nin hukukçuları ilk önce görev süresinin kısaltılmasını gündeme aldı. Ancak hukuken sakat olduğu görüldü. Odatv’de dün yayınlanan “Merkez Bankası Başkanı’nın görevden alınmasının perde arkasında neler yaşandı?” başlıklı haberde bu bilgiler yer aldı. Habere göre, başka bir yöntem bulunamayınca, üst düzey bürokratlar için konulmuş bir genel düzenlemeye dayanılarak görevden alma kararının alınması konuşuldu. Hukukçular buna da itiraz etse de karar verildi. Konuya yakın bir kaynak, bu büyük riskin alınabilmesinde tek faktörün Çetinkaya’nın hukuken itiraz etmeyeceği beklentisi olduğunu belirtti. Buna karşın düzenlemenin kamu menfaatini doğrudan etkilemesi sebebiyle üçüncü taraflarca da mahkemeye taşınmasının mümkün. Önümüzdeki günlerde başkaca ilginç sürprizler neticesinde hukuken kimin Merkez Bankası’nın başkanı olduğu tartışılır hale gelebilir. Diğer yandan muhalefetin kararı yargıya taşımaya hazırlandığı belirtiliyor.

Aydınlık