Elektrikli otomobil pazarında kartlar yeniden karılıyor. Hükümetin ÖTV oranlarında yüzde 400’e varan artışa gitmesiyle satışlarda bu yıl daralma beklenirken, markalar plan ve stratejilerini yeniden oluşturuyor. Şarj istasyonu ve batarya yatırımlarının da askıya alınacağı öngörülüyor.

Geçen hafta Resmi Gazete’de yayımlanan kararla elektrikli otomobillerde ÖTV oranları yeniden düzenlendi. Motor gücü 85 kW’ı geçmeyen elektrikli araçların ÖTV oranı yüzde 3’ten yüzde 10’a çıkarıldı. Motor gücü 85-120 kW arasında olan otomobillerin ÖTV oranı yüzde 7’den yüzde 25’e, motor gücü 120 kW’ı geçen otomobillerin ÖTV’si ise yüzde 15’ten yüzde 60’a çıkarıldı. Elektrikli araçların ÖTV’si yüzde 400 arttı!

Karar tüm sektörde tepkiyle karşılanırken, ODD Başkanı Ali Bilaloğlu ve OSD Başkanı Haydar Yenigün, tüm dünyada çevreci araçların yaygınlaştığı, devletlerin elektrikli araçlara teşvikleri artırdığı bir dönemde yapılan bu zammın, Türkiye otomotiv ekosistemine olumsuz yansıyacağını dile getirdi.

Türkiye elektrikli otomobil pazarında 7 markanın 9 modeli bulunuyor. 2021 sonuna kadar pazara sunulacak 15 markanın elektrikli modeliyle bu sayının 24’e çıkması bekleniyor.

Türkiye Elektrikli ve Hibrit Araçlar Derneği (TEHAD) Başkanı Berkan Bayram, ÖTV zammının elektrikli otomobil satışlarını ciddi şekilde etkileyeceğine dikkat çekerek, “2020’i 844 adetle kapatan pazarımız, bu yıl da belki bu rakam seviyesinde veya biraz daha altına ulaşabilir. Yılda zaten üç haneli satış rakamlarında fazla bir adede ulaşmayan elektrikli otomobil pazarımızda, böyle bir ÖTV artışının gelir getirici yöntemler arasında değerlendirilmesi üzücü. Devletimiz satılmayan bir üründen nasıl gelir elde edebilir ki? Üzülerek belirtmem gerekir ki, beklediğimiz o hızlı artış maalesef Maliye Bakanlığı’mızın eliyle belirsiz bir tarihe ertelendi” dedi.

‘Taycan vergisi’ diye anılacak

Bayram, hükümet adına Maliye Bakanlığı Gelirler İdaresi Müdürlüğü’nün konuya çok yanlış yaklaştığını ve hatalı bir karar verdiğini savunarak şu açıklamayı yaptı: Elektrikli otomobilleri vergi çarptı

“2020 yılında satılan lan toplam 844 adet elektrikli ototomobilin dağılımını iyi değerlenendirip, hayati kararları buna göre öre vermek zorundayız. Geçen yıl ülkemizde toplam satılan elektrikli kli otomobillerin 665 adedi, önceki eki ÖTV oranı ile yüzde 15'ti. Geriye iye kalan 179 adet ise yüzde 3 ÖTV oranına sahipti. Maliye Bakanlığı ığı uzmanları bu satış adetlerine ve temsil ettiği ÖTV oranlarına bakarak dedi ki; madem yüzde 15'lik dilim lüks elektrikli modellerin dilimi ve düşük oranlı modellerden daha çok satılmış, o zaman an gelir artırma adına biz bu oranları artıralım. Yüzde 3'lük dilimi yüzde 10'a,  yüzde 15'lik dilimi ise yüzde 60'a çıkarttılar.

Fakat, bu yüzde 60'lık dilime giren modellerin tümü lüks segment değil ki. Sorun da burada. Elektrikli otomobillerin ÖTV oranları 2011’de düzenlenmiş ve o tarihte araçların motor kW gücüne göre yüzde 3, yüzde 7 ve yüzde 15 olarak belirlemişti. Bu oranlar 85kW altı, 85kW - 120kW ve 120kW'nin üstünü temsil ediyordu. 10 yıl önce araçlarda bu kW güçleri normal olarak düşünülüyordu. Fakat günümüz teknolojisinde artık araçların sahip olduğu güçler 150kW'den 350-400kW'ye kadar çıkmış durumda. Geçtiğimiz yıl en çok satılan ve hatta tek başına tüm zamanların 1 yılda en çok satış adedine ulaşan lüks spor elektrikli otomobil 390kW gücüne sahip (Taycan).

Bu modelimiz ile aynı ÖTV dilimine giren C segmenti diğer modelimiz 125kW gücüne sahip. İki modelin arasındaki fiyat farkı ise neredeyse 2 milyon TL civarında. Yani aynı ÖTV diliminde yer alan 2 modelin arasında inanılmaz bir fiyat farkı bulunuyor. Yıllar sonra dahi geri dönüp baktığımızda telafisi zor bu hatanın adını 'Taycan vergisi' olarak anacağımızdan eminim.” Bilindiği gibi, Taycan, Porsche’nin ilk elektrikli otomobili.

Bayram, ÖTV artışının sadece otomobil satışlarını değil, tüm elektrikli ulaşım ekosistemini ve yatırımları etkileyeceğini vurguladı. Bayram, “Şarj istasyonları, akü-batarya firmaları, elektrik depolama ürünleri ve hatta solar panel sektörünün de böyle bir engelleme karşısında yatırımlarını erteler. 2011 yılında sadece 4 şehrimizde şarj istasyonumuz mevcuttu. Bugün geldiğimiz noktada 3 bin adete ulaşan soket sayımız ile 81 ilde yapılanmamız tamamlandı. Elbette bu yatırımlar dünyada görülen hızlı satış rakamlarının ülkemizde de görülebileceği ihtimaliyle yapıldı. Bu yatırım hızının eski hızında gitmeyeceğini söyleyebiliriz” dedi.

“TOGG’un fiyatı 1 milyonu geçer”

Berkan Bayram, yerli otomobilin de vergi artışından olumsuz etkileneceğini belirterek, “TOGG’un C-SUV ve muadil modelleri baz alınarak satışa çıkartılacağı belirtilse de sahip olacağı menzil aralığı ile elektrik motorunun gücünü göz önüne aldığımızda benin tahminim yüzde 15 ÖTV oranıyla bugünkü fiyatı 750 bin TL olurdu. Yeni düzenlemeyle ÖTV yüzde 60'a çıkınca arada yüzde 45’lik fark oluştu. Yani TOGG’un fiyatının 1 milyon TL’ye çıktığını söylemek mümkün. Bu durumda alıcı kitlesi büyük oranda azalacak. Üretim maliyetlerini daha uyguna çekmeye çalışabilirler. Ama bunlar tahmin tabii ki” diye konuştu.

“Elektrikli araç ekosistemini yavaşlatacak”

Borusan Otomotiv İcra Kurulu Başkanı Hakan Tiftik, ÖTV artışına yönelik endişelerini şu sözlerle dile getirdi: “Elektrikli otomobillere gelen yeni vergi düzenlemesi bizim için oldukça sürpriz oldu. Salgının da etkisiyle aslında tüm dünyada bireysel mobilite ihtiyacında genel bir artış olduğunu gözlemliyoruz. İçinde bulunduğumuz dönem ekolojik farkındalıkları da bir yandan artırdı. Bu ihtiyaçları karşılayabilmek ve dünyamızı daha yaşanır bir hale getirebilmek için elektrikli araçların teşvik edilmesi ülkemiz için oldukça önemli. Yeni vergi düzenlemesinin, dünyada yaygınlaşan ve sübvanse edilmekte olan elektrikli araç ekosistemi içerisinde ülkemizi yavaşlatabileceği endişesi taşıyoruz. Temsil ettiğimiz markalarımızla birlikte Borusan Otomotiv Grubu olarak, çevre dostu elektrikli araç yatırımlarımızı artırmayı sürdürecek ve elektromobilite vizyonumuzu kararlılıkla uygulayarak markalarımızın elektrikli modellerini ülkemize getirmeye devam edeceğiz.”

“Zaman alacak, ama bence revize edilecek”

TEHAD olarak ÖTV kararının gözden geçirilmesi için giriş girişimlerde bulunacaklarını açıklayan Berkan Berk Bayram, “Bu tür önemli kararlar alınmadan a önce sektörden görüşler a alınır ve doğru bir adım atılması adın na istişareler yapılırdı. Fakat bu kez çok acele alınmış bir karar olarak karşımıza çıktı. Biraz zaman alacak ama bu kanun maddesinin revize edileceğini düşünüyorum” dedi.

"Planlarımız sekteye uğrayacak"

Mercedes-Benz Otomobil Grubu Başkanı Şükrü Bekdikhan, yeni ÖTV oranlarının elektrikli araç satış planlama ve stratejilerinde yeniden düzenlemeler yapmayı gerekli kıldığını ifade ederek, “2021 yılında EQC modelimizle başladığımız elektrikli otomobil yolculuğumuzda, premium binek otomobil markaları arasında elektrikli mobilitede çeşitliliği artırma planlarımız ÖTV artışı ile sekteye uğrayacak. Öte yandan, bu durumun elektrikli araçlar ekosisteminin gelişimine, tüketici deneyimlerinin biriktirilmesine ve özellikle satış sonrası hizmetleri alanında yetişmiş insan kaynakları gücünün oluşmasına da olumsuz etkileri olacak. ÖTV oranlarındaki değişim doğrultusunda, elektrikli araçlara geçişte bir yavaşlama olacağını öngörsek de MercedesBenz EQ ailesi ile elektrikli araçlara ve dijital dönüşüme öncülük etme hedefimizi sürdürmeye devam edeceğiz.”

“Birçok markanın planları rafa kalktı”

Lüks elektrikli araçların Türkiye’ye ithalatını yapan, bu alanda sektörün deneyimli isimlerinden olan Minoto CEO’su Ferhat Albayrak, ÖTV artışı sonrası çok fazla markanın elektrikli araçlar konusundaki planlarının rafa kalktığını söyledi. Albayrak, “Bu konuda iştahların kapandığını duyuyorum. VW’nin elektrikli modeli ID.3'ün hala gelip gelmeyeceği belli değil. Peugeot Grubu zaten Türkiye’de elektriklinin geleceğine inanmıyordu. Onlarda da bir değişiklik olmaz diye düşünüyorum. Sadece Ford’un Mach-E’yi’i ÖTV artışına rağmen getireceğini öğrendim” dedi.

Aysel Yücel/Dünya