Firmaların toparlanma sürecine ilişkin öngörülerinde mayıs ayında geçen mart ayına göre ciddi kötüleşme var.

Mart ayında firmaların yüzde 53’ü en geç Eylül 2020 itibarıyla Covid19’un etkilerinin azalacağını öngörürken, mayıs döneminde Eylül 2020 itibarıyla etkilerin azalacağını düşünen firmaların oranı yüzde 29’a indi. Krizin 2021 ve sonrasını da etkileyeceğini düşünen firmaların oranı ise yüzde 11’den yüzde 48’e fırladı.

Bu da firmaların beklentilerinin hızlı bir toparlanma sürecinden yani V tipi toparlanmadan daha uzun süreyi ifade eden U tipi toparlanma sürecine geçtiğini gösteriyor. Hedefler İçin İş Dünyası Platformu’nun TÜRKONFED, TÜSİAD ve UNDP koordinasyonunda gerçekleştirdiği “COVID-19 Krizinin İşletmeler Üzerindeki Etkilerinin İkinci Anket Sonuç Raporu”na göre, krizden en yoğun etkilenen firmalar yüzde 69 ile mikro firmalar iken bu oran büyük firmalarda yüzde 31 oldu.

RAPORDA ŞU TESPİTLERE YER VERİLDİ: 

- Firmaların yüzde 53’ünün cirosu yarıdan fazla azaldı. En fazla ciro kaybı yaşayan firma oranı yüzde 90 ile Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Karadeniz’de gerçekleşti.

- Firmaların yüzde 22’si faaliyetlerini tamamen durdurdu. Yüzde 39’unun faaliyetleri azalarak, yüzde 27’sinin aynı düzeyde devam ediyor. Faaliyetini durduranların oranı konaklama ve yiyecek sektöründe yüzde 72, eğitim hizmetlerinde yüzde 50’yi buldu.

EN FAZLA 3 AY DAYANIRIZ

- Firmaların yüzde 17’si maaş, vergi, kira, fatura gibi zorunlu ödemelerinde çok zorlandıklarını dile getirdi.

- Covid-19 krizinin devamı durumunda firmaların yüzde 48’i sermayelerinin en fazla 3 ay yeteceğini belirtti.

- Firmaların yüzde 64’ü yeni yatırım ve büyüme planlarını erteledi. Firmaların yarısına yakını devlet desteklerinden faydalanırken, yüzde 47’si yeni borç aldı veya borcunu yapılandırdı.

- Covid-19 krizinden dolayı çalışanlarının iş-yaşam dengesinde zorlandığını gözlemleyen firmaların yüzde 34’ü kadınların daha olumsuz etkilendiğini belirtti.

İSTİHDAM KAYIPLARI ENDİŞELENDİRİYOR 

Hedefler İçin İş Dünyası Platformu Yönetim Kurulu Başkanı Ümit Boyner, “Bu dönemde beni en fazla kaygılandıran konu istihdam kayıplarının büyük olmasıdır” dedi. Uzun süredir yatırımların olmadığına, yatırımların çok hızlı geri gelmesini beklemediklerine dikkat çeken Boyner, “Sadece yukarıdan bir çıkışı yönetmek doğru değil.

Sosyo-ekonomik geçişi birlikte yapmak durumundayız. Koordinasyon koordinasyon başka çıkış yolu göremiyorum. Bu sadece para politikasıyla olacak bir şey değil. Hayatımızın her alanını etkileyen bir krizden bahsediyoruz. Sivil toplum kuruluşlarının bu işin içinde olması gerekiyor” diye konuştu.

UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Claudio Tomasi de anket sonuçlarına göre, Suriyelilerce kurulmuş işletmelerin pandeminin zararlarından daha fazla etkilendiğini anlatarak, mayıs ayında Suriyelilerce kurulmuş işletmelerin yüzde 38’inin faaliyetlerini durdurmak zorunda kaldığını, bu oranın benzer ölçekteki Türkiye geneli firma grubunda yüzde 30 olduğunu söyledi.

Şehriban Kıraç/Cumhuriyet