Türkiye, Avrupa'da en çok Starbucks olan ikinci ülke. Kredi notu yatırım yapılabilir seviyenin 5 kademe altına indirilen, çalışma çağındaki 4 gencinden 1'i işsiz olan Türkiye'nin 523 mağaza ile Avrupa ikincisi olması tartışma konusu oldu.

Avrupa'da en çok Starbucks mağazası olan ülke İngiltere. İngiltere'de 723 Starbucks bulunurken, Türkiye 523 mağaza ile ikinci sırada ve üçüncü sıradaki Fransa'ya fark atmış durumda. Ekonomistler konuya farklı yaklaşımlar getirirken ekonomist Mahfi Eğilmez, twitter'da “züppe etkisi ve gösteriş tüketimi” kavramlarını anlattığı makalesini hatırlattı.

ÜCRETLER ARTMIYOR AMA

Mahfi Eğilmez iki kavramı bloğunda yer alan yazıda şöyle açıkladı: “Gösteriş tüketimi; düşük gelirli insanların statülerini yüksek göstermek amacıyla yaptıkları pahalı harcamaları, züppe etkisi ise yüksek gelirli insanların durumlarını iyi göstermek için yaptıkları gereksiz harcamaları anlatıyor. Türkiye'de uzunca bir süredir ücretler enflasyon kadar artmıyor. Ücret dışı gelirlerin de en azından son bir yıldır enflasyon kadar artmadığını ekonominin küçülmesinden çıkarabiliyoruz. Buna karşılık kafeler dolu, sokaklarda arabalar cirit atıyor. Bu durumu, AVM'lerin yeni gezi yerleri görevini üstlenmesi, yazın serin kışın sıcak olması, insanların çoğu kez bir çay içip uzun zaman kafelerde oturması gibi başka bazı durumların yanı sıra kısmen gösteriş tüketimi kısmen de züppe etkisiyle açıklamak mümkün.”

DÜNYADA 8'İNCİYİZ

Global olarak bakıldığında en çok Starbucks mağazası ABD'de bulunuyor. Yaklaşık 14 bin mağaza olan ABD'yi, 3.6 bin mağaza ile Çin izliyor. Çay kültürünün çok köklü olduğu Çin'de de Starbucks'ın hızlı yayılımı üniversite tezlerine konu oluyor. Türkiye dünya sıralamasında ise 8'inci sırada yer alıyor. Global olarak Starbucks'ın müşteri kitlesinin yaklaşık yüzde 50'si 25-45 yaş arası beyaz yakalı çalışanlar. Geri kalan yüzde 40'lık müşteri profilini ise 25 yaş altı gençler oluşturuyor. Ücretsiz wifi sunması nedeniyle pek çok öğrenci ve evden çalışan profesyonelin kütüphane gibi kullandığı Starbucks, son dönemde müşteri kitlesinin tercihleri paralelinde sürdürülebilirliği odağına almış durumda.

Türkiye dolar bazında hazırlanan Starbucks endeksinde en ucuz ülke. TL'nin değer kaybı ile daha da perçinlenen bu birincilikte Türkiye 1.78 dolarlık küçük latte fiyatı ile listenin zirvesinde yer alırken, Danimarka 6.05 dolar ile listenin sonunda. ABD'de latte fiyatı 4.30 dolar, Macaristan'da 2.62 dolar, İngiltere'de ise 3.58 dolar. Pandemi pek çok restoran zinciri gibi Starbucks'ı da negatif etkiledi.

Şirket son 3 ayda satışlarının global olarak yüzde 40 azaldığını açıkladı. Starbucks buna rağmen son 3 ayda tüm dünyada 130 yeni mağaza açtığını duyurdu. Kahve zinciri açıklamasında, corona virüsü nedeniyle konsolide gelir kaybının 3.1 milyar dolar olduğunu belirtti. Pandemiyle satış yöntemleri de değişirken Starbucks'ın aldığı mobil siparişler son çeyrekte yüzde 6 arttı ve kahve zinciri son 3 ayda toplam satışlarının yüzde 22'sini mobilden yaptı.

Özlem Ermiş Beyhan/Sözcü