Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) Taşımacılık A. Ş.’nin 2020 Yılı Faaliyet Raporu’nda çarpıcı bilgiler yer alıyor. Buna göre, kurumun zararı her yıl katlanarak artıyor. Üstelik kurumda tren seferleri azalsa bile kazaların azalmadığı görülüyor. TCDD personeli içinde kadın oranının oldukça düşük olması da dikkat çekici.

SEFER AZALDI AMA KAZA SAYISI DÜŞMEDİ

Rapora göre, geçen yıl pandemi nedeniyle tren seferleri büyük oranda azaldı. Örneğin Yüksek Hızlı Tren’de (YHT) 28 Mart-28 Mayıs arasında hiç sefer yapılmadı. Ardından YHT Yaz Tarifesi’ne göre 48 sefer yapılması gerekirken sefer sayısı 16-20 ile sınırlı tutuldu. 

Sefer sayılarındaki bu azalışa karşın geçen yıl “56 adet önemli kaza” meydana geldi. 2019 yılında da “56 önemli kaza” meydana gelmişti. Buna göre, geçen yıl pandemi nedeniyle tren seferleri büyük oranda azalsa da kaza sayısında hiçbir azalma olmadı.

Geçen yıl meydana gelen 56 kazanın nedenleri ise şöyle: 9’u çarpışma, 18’i deray (raydan çıkma), 15’i hemzemin geçit kazası ve 14’ü de diğer nedenler.

ESKİ VAGONLAR KULLANILIYOR

Raporda, yolcu vagonlarının yaşlarına göre dağılımına ilişkin bilgilere de yer verildi. Buna göre, yolcu vagonlarının yüzde 4,3’ü 40 yaşın üzerinde. Vagonların yüzde 38,2’si 30-39 yaş arasında iken yüzde 32,4’ü 20-29 yaş arasında. Yolcu vagonlarının sadece yüzde 25,1’i 20 yaşın altında.

Yük vagonlarının ise yüzde 10,6’sının 40 yaşın üzerinde, yüzde 17,9’unun 30-39 yaş arasında, yüzde 14,9’unun 20-29 yaş arasında, yüzde 26,3’ünün 10-19 yaş arasında ve yüzde 30,2’sinin ise 10 yaşın altında olduğu belirtiliyor.

YOLCU SAYISI YÜZDE 40 DÜŞTÜ 

Covid-19 pandemisi nedeniyle geçen yıl TCDD’nin toplam yolcu sayısı 2019’a göre yüzde 40 azaldı. Yüksek hızlı tren (YHT) yolcu sayısı yüzde 66 oranında azalırken Marmaray’da yüzde 31 ve Başkentray’da ise yüzde 45 oranında düşüş görüldü.

MİLYONLARCA LİRALIK DAVALAR

TCDD’nin 2021 yılına devreden dava bilgilerine de yer verilen raporda, kurumun tam 532 ayrı davada davalı durumda olduğu ve bu davalarının bedelinin 50 milyon TL’yi bulduğu ifade edildi. TCDD’nin davacı olduğu dava sayısı ise 21 olarak açıklandı.

PERSONELİN SADECE YÜZDE 3,6’SI KADIN

Faaliyet Raporu’na göre, TCDD Taşımacılık A.Ş.’nin toplam 9 bin 714 personeli bulunuyor. Bu personelin 9 bin 367’si erkeklerden oluşuyor. Kadın olan personel sayısı ise 347. Bu da TCDD’nin personelinin yalnızca yüzde 3,6’sının kadın olduğu anlamına geliyor.

TCDD TÜM İŞLERİ TAŞERONA VERİYOR

TCDD’nin 1,3 milyar liralık zararını BirGün’e değerlendiren Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) Genel Sekreteri İsmail Özdemir, taşeronlara yaptırılan işlerin bu zararda büyük rol oynadığına dikkat çekti. Özdemir, şu değerlendirmeyi yaptı:

“TCDD eliyle yapılması gereken işler özel şirketlere yaptırılıyor ve bu yolla ciddi anlamda bir kaynak aktarılıyor. Hatta TCDD’nin hukuki işleri bile TCDD’nin birçok avukatı olmasına rağmen kurum dışından avukatlara veriliyor. Eğitim hizmetleri de yine aynı şekilde taşeronlara veriliyor. Tüm bunlar personel eksikliği bahanesiyle yapılıyor. Yap, işlet, devret modeliyle yapılan Ankara'daki gibi yüksek hızlı tren garlarını işleten şirketlere çok ciddi paralar ödeniyor. Tüm bunlar 165 yıllık bir kurum olan TCDD’nin bütçesine çok ciddi anlamda bir yük getiriyor” dedi.

NEREDEYSE TÜMÜ ÖNLENEBİLİR KAZALAR

Tren kazalarına da değinen Özdemir, sözlerini şöyle tamamladı: “TCDD’de meydana gelen kazaların yüzde 98'i önlenebilir kazalar. Kazalar sinyalizasyon eksikliklerinden veya personel dikkatsizliğinden oluyor. Kazaların önlenmesi için teknolojik yatırımların iyi yapılması gerekiyor. Örneğin Kalecik’te bir tren kazası olmuştu ve bu kaza lokomotiflerin üzerinde olması gereken emniyet sistemi olmadığı için gerçekleşmişti. Sinyalizasyon sistemi de çok önemli. Bu sistemle personel hataları önlenebiliyor.”

İsmail Arı/Birgün