Google Arama Trendleri raporu, corona virüsünden dolayı evde kaldığımız günlerde Türkiye'de ‘ihtiyaç kredisi', ‘kredi başvurusu' ve ‘enflasyon' aramalarının yükselişe geçtiğini ortaya koymuştu.

Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk Merkezi'nin aylık raporu bu aramaların hiç de boşa çıkmadığını gösterdi. Nisanda ilk kez ihtiyaç kredisi kullanan kişi sayısı 920 bin kişi ile rekor kırdı, mayısta bu sayı 699 bin kişi daha eklendi. 1.6 milyon kişi karantinada geçen iki ayda adeta bankalara akın etti.

Haziranda da son hız devam eden ucuz kredi politikasıyla 720 milyar liraya ulaşan hane halkı borçlarında, tehlikenin boyutu arşa çıktı. Hane halkının bankalara olan borcu sene başında 580 milyar liraydı.

İTÜ İşletme Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Öner Günçavdı, geri ödenemeyen kredilerin yaratacağı finansman sorununun artık bir olasılık olmaktan çıktığını belirterek eylül, ekim aylarından sonra ciddi bir problem olarak ortaya çıkabileceğini belirtti.

RİSK YARATIYOR

Günçavdı, hükümetin bugün uygulanan politikaların maliyetlerini ödemeye başladığında, bu süreçten uzun dönem çıkmayacağını kaydetti ve “TBB'nin ortaya koyduğu rakamalar durumun daha vahim olduğunu gösteriyor” dedi.

Krediye erişimin herkes için eşit olmadığına da değinen Günçavdı, bu durumun refahın dağılımı açısından da problem yaratacağını ve mevcut gelir eşitsizliğini artıracağını söyledi. Günçavdı, konut kredilerinden örnek vererek, “Herkes konut kredisi alamıyor, gelir istikrarı gerekli.

Böyle bir dönemde istihdam açısından problem yaşamayanlar konut kredisine kolay erişebiliyor ve servet birikimi yapıyorlar. Erişemeyen ise hiçbir şey alamıyor. Bu da gelir dağılımın bozucu bir etki yaratıyor” dedi. Günçavdı'ya göre, ucuz kredi politikası zaten kötü olan gelir dağılımının daha da kötüleşmesine yol açabilir, bunun maliyeti de krediye erişimi olmayanların üzerine yüklenir.

Kredilerdeki artışa bağlı olarak bankaların takipteki kredi oranları da hızla artıyor. TBB Risk Merkezi'nin hazırladığı mayıs ayı raporuna göre, tasfiye olunacak alacaklar (takipteki krediler) 184 milyar TL oldu. Raporda, tasfiye olunacak alacakların 174 milyar TL'sinin bankalara 5.4 milyar lirasının finansal kiralama şirketlerine, 2.6 milyar TL'sinin faktoring şirketlerine ve 2 milyar TL'sinin de finansman şirketlerine ait olduğu belirtildi.

KİŞİ BAŞI DÜŞEN BORÇ 21 BİN LİRAYA ÇIKTI

TBB Risk Merkezi mayıs raporuna göre, bireysel kredi kullanan kişi sayısı son bir yılda 900 bin kişi artarak 32.8 milyon kişi olurken, kişi başı bireysel kredi borcu 21 bin liraya ulaştı. Bu tutar bir yıl önce 17 bin lira düzeyindeydi.

Mayıs ayında 699 bin kişi ilk defa ihtiyaç kredisi, 43 bin kişi ilk defa kredi kartı kullanırken, ilk defa kredili mevduat hesabı kullanan kişi sayısı da 25 bin oldu. 16 bin kişi ilk defa konut kredisi kullanırken, bankaların kullandırdığı bireysel kredi hacmi de mayıs sonu itibarıyla 658 milyar liraya ulaştı.

BDDK'nın haftalık verileri dikkate alındığında haziranda da kredi kullanımı hız kesmedi ve 10 Temmuz itibarıyla 720 milyar liraya dayandı.

Bu tutar haziran ayında kredi kullananların sayısının daha da arttığına işaret ediyor. Bu arada, son bir yılda bireysel kredi bakiyesi en çok artan şehirler ise sırasıyla Hakkari, Şırnak ve Siirt oldu.

mehtap Özcan Ertürk/Sözcü